به گزارش کارگروه فناوری اطلاعات سایبربان , در ماه‌های اخیر، قطعی‌های مکرر برق و تأثیر آن بر بخش‌های مختلف اقتصادی، نگرانی‌های زیادی ایجاد کرده است. یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که از این معضل آسیب دیده، بخش ارتباطات و اینترنت کشور است. در همین راستا، ستار هاشمی، وزیر ارتباطات، در جلسه‌ای با حضور رئیس مجلس و وزیر صنعت، معدن و تجارت، به بررسی این موضوع پرداخت و تأکید کرد که بدون تأمین پایدار برق، ارائه خدمات اینترنتی و ارتباطی کشور با اختلال مواجه می‌شود.هاشمی که روز دوشنبه در کمیسیون صنعت و معذن مجلس حضور یافته بود می‌گوید که توسعه زیرساخت‌های ارتباطی، به‌ویژه اینترنت فیبر نوری و شبکه 5G، نیازمند تأمین انرژی پایدار است. بر اساس داده‌های منتشرشده از سوی شرکت توانیر، میزان مصرف برق در کشور طی دهه اخیر با رشدی ۴ درصدی مواجه بوده، در حالی که زیرساخت‌های تولید برق متناسب با این رشد توسعه نیافته‌اند. این ناترازی، منجر به خاموشی‌های برنامه‌ریزی‌نشده‌ای شده است که در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) خسارات جدی به بار آورده است.
قطع برق، معضل بزرگ خدمات ارتباطی و کسب‌وکارها
یکی از مشکلات اساسی که وزیر ارتباطات به آن اشاره کرد، این است که قطع برق مستقیماً باعث از کار افتادن سایت‌های مخابراتی شده و منجر به اختلال گسترده در شبکه اینترنت می‌شود. در حال حاضر، طبق اعلام سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، بیش از ۹۰ درصد سایت‌های موبایل در ایران وابسته به برق شهری هستند و باتری‌های پشتیبان در این سایت‌ها تنها برای چند ساعت امکان تأمین انرژی دارند. این بدان معناست که با قطعی‌های چندساعته برق، پوشش ارتباطی در بسیاری از نقاط کشور از بین می‌رود.این قطعی‌ها تأثیر مستقیمی بر کسب‌وکارهای دیجیتال دارد. طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، بیش از ۷۰ درصد مشاغل اینترنتی در ایران وابسته به اینترنت همراه هستند. این بدان معناست که قطعی برق نه تنها بر ارتباطات شخصی، بلکه بر بخش وسیعی از فعالیت‌های اقتصادی نیز اثر منفی می‌گذارد. به گفته هاشمی، «قطع برق در یک منطقه، باعث از کار افتادن شبکه پرداخت الکترونیکی و اختلال در تراکنش‌های مالی می‌شود.» این مشکل، فروشگاه‌های آنلاین، سیستم‌های بانکی و پلتفرم‌های خدمات دیجیتال را دچار اختلال می‌کند.
راهکارهای وزارت ارتباطات برای مقابله با بحران
در واکنش به این بحران، وزارت ارتباطات پیشنهاد داده که برای هر فرد و کسب‌وکار، یک پروفایل انرژی تعریف شود. این سیستم که به عنوان یکی از ۶ ابرپروژه در حوزه انرژی معرفی شده، به افراد امکان می‌دهد که میزان انرژی مصرفی خود را مدیریت کنند. همچنین اگر فرد یا شرکتی از سهمیه برق خود استفاده نکند، می‌تواند آن را در «بازارگاه انرژی» به فروش برساند.این طرح در دو نوبت در جلسه شورای سران مطرح شده و هدف از آن، ایجاد عدالت در توزیع انرژی و جلوگیری از قطعی‌های غیرضروری است. با این حال، هنوز مشخص نیست که این برنامه چه زمانی اجرایی خواهد شد و چه میزان از مشکلات فعلی را می‌تواند حل کند.
آیا چالش ناترازی حل خواهد شد؟
با وجود پیشنهادهای وزارت ارتباطات، کارشناسان معتقدند که حل بحران ناترازی انرژی در ایران نیازمند سرمایه‌گذاری گسترده در زیرساخت‌های برق و بهینه‌سازی مصرف انرژی است. در حالی که کشورهای پیشرفته در دهه گذشته موفق شده‌اند شدت مصرف انرژی خود را تا ۳۷ درصد کاهش دهند، ایران در همین بازه زمانی با رشد ۶۸ درصدی شدت مصرف انرژی مواجه بوده است.از سوی دیگر، یکی از انتقادات مطرح‌شده این است که وزارت ارتباطات باید در کنار ارائه راهکارهای مدیریت مصرف، بر افزایش ظرفیت باتری‌های پشتیبان در سایت‌های مخابراتی و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برای تأمین برق این سایت‌ها تمرکز کند. این اقدامات می‌توانند تا حدی وابستگی شبکه ارتباطی کشور را به برق شهری کاهش داده و از قطعی‌های گسترده اینترنت جلوگیری کنند.با توجه به نقش کلیدی اینترنت در اقتصاد دیجیتال و وابستگی روزافزون کسب‌وکارها به خدمات آنلاین، حل چالش ناترازی برق دیگر تنها یک مسئله زیرساختی نیست، بلکه مستقیماً با حفظ ثبات اقتصادی و رشد فناوری در کشور گره خورده است.
