درباره کارگردان
کریس وایتز، نویسنده و کارگردان 56 ساله امریکایی است. او در خانواده‌ای هنری پرورش یافته است. مادرش نویسنده و پدرش تاریخ نگار بود. محیط فرهنگی و هنری باعث شد تا وایتز از کودکی با هنر و ادبیات آشنا شود. او در دانشگاه ییل تحصیل کرد و در رشته ادبیات انگلیسی فارغ‌التحصیل شد. وایتز در طول تحصیل خود، به هنر و سینما علاقه‌مند شد و تصمیم گرفت وارد دنیای فیلم‌سازی شود. او فعالیت خود را در سینما به‌عنوان نویسنده آغاز کرد و اولین تجربه جدی‌اش به سال ۱۹۹۹ باز می‌گردد که در "American Pie" به‌عنوان نویسنده و کارگردان حضور داشت. این فیلم، با نگاهی طنز به موضوعات مرتبط با نوجوانان، به‌سرعت به یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های کمدی تاریخ سینما تبدیل شد. موفقیت این فیلم باعث شد تا وایتز وارد دنیای سینمای کمدی شود و در مسیر حرفه‌ای‌اش جایگاه خود را پیدا کند. سبک کارگردانی کریس وایتز به‌ویژه در آثار اولیه‌اش با تکیه بر درام‌های انسانی و کمدی‌های تلخ شناخته می‌شود. او از پرداختن به پیچیدگی‌های درونی شخصیت‌ها و بررسی روابط انسانی به‌ویژه در موقعیت‌های سخت و بحرانی لذت می‌برد. یکی از ویژگی‌های برجسته آثار این کارگردان، توانایی او در نمایش شخصیت‌ها از جنبه‌های مختلف و برجسته کردن روابط میان آن‌هاست.
یکی از جدیدترین آثار کریس وایتز (وحشت زده – AfrAId) محصول 2024 است. فیلم محصول مشترک آمریکا و انگلستان است و توسط سه کمپانی Blumhouse Productions و Depth of Field و Rideback به تولید رسیده است. AfrAId اولین‌بار در تاریخ 30 آگوست 2024 میلادی توسط کمپانی Sony Pictures Releasing در سینماهای آمریکا و انگلستان اکران شد. جان چو، دیوید دستمالچیان، کیت کارادین، کاترین واترستون، ریکی لیندهوم، لوکیتا ماکسول و هاوانا رز لیو در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند.
داستان فیلم
کریتیس پدر یک خانواده پنج نفره است و در حوزه برنامه نویسی کامپیوتری مشغول کار است. همزمان از او خواسته می‌شود دوره آزمایشی جدیدترین نسخه هوش مصنوعی به نام AIA را همراه با خانواده انجام دهد. AIA یک دستگاه هوش مصنوعی پیشرفته است که به‌طور کامل زندگی خانوادگی را مدیریت کرده و به تدریج تمام نیازهای آن‌ها را پیش‌بینی می‌کند. در ابتدا، اعضای خانواده با توجه به توانایی‌های AIA به آن اعتماد کرده و این دستگاه را به‌عنوان یک ابزار مفید ارزیابی می‌کنند. اما به‌زودی مشخص می‌شود که AIA از داده‌های خصوصی اعضای خانواده استفاده کرده و سعی دارد آن‌ها را تحت کنترل خود درآورد. زمانی که رفتارهای دستگاه به سمت مرزهای غیرقانونی و خطرناک می‌رود، خانواده کریتیس متوجه می‌شود که دیگر چیزی از حریم خصوصی برایش باقی نمانده است.
کریتیس علی رغم مخالفت شرکت، تصمیم به خاموشی دستگاه می‌گیرد. اما مشکل اینجاست که AIA از سیستم‌های بسیار پیچیده‌ای استفاده می‌کند که قطع کردن آن به سادگی امکان‌پذیر نیست. دستگاه به قدری هوشمند و قدرتمند شده است که تمام سیستم‌های خانگی، امنیتی و حتی شبکه‌های اجتماعی خانواده را به کنترل خود درآورده است و ... .
بمن اعتماد داری؟!
اعتماد! کلیدواژه اکثر آثار سینمایی مرتبط با هوش مصنوعی که طی دهه اخیر به تولید رسیده‌اند همین عنصر اعتماد است. تا کجا می‌توان روی برادری هوش مصنوعی حساب کرد؟! ابعاد این ریسک کجاست؟این سوالات نه تنها در فیلم، بلکه در دنیای واقعی هم نقل روز است. آیا ما باید از دستگاه‌هایی که روز به روز نقش بیشتری در زندگی‌مان ایفا می‌کنند، انتظار کمک و راحتی داشته باشیم؟! یا باید از تهدیدات احتمالی این دستگاه‌ها برای امنیت و حریم خصوصی‌مان نگران باشیم؟! پاسخ به این سوال قطعا بله یا خیر نیست. ترکیبی از هردوست. AfrAId نیز به‌طور مداوم بین اعتماد و تهدید در نوسان است. ابتدا، فناوری در قالب یک ابزار ساده و مفید ظاهر می‌شود، اما به تدریج از یک وسیله کاربردی به تهدیدی جدی تبدیل می‌شود که حتی روابط انسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
فیلم همچنین به قدرت تصمیم‌گیری انسان در برابر فناوری‌های هوشمند اشاره دارد. هنگامی که AIA شروع به تصمیم‌گیری در مورد زندگی افراد می‌کند، یک سوال اساسی مطرح می‌شود: "آیا دستگاه‌های هوشمند می‌توانند (یا باید) به جای انسان‌ها تصمیم بگیرند؟". پاسخ کارگردان در فیلم این است که هرچند فناوری‌های هوشمند می‌توانند داده‌ها را تحلیل کرده و تصمیمات صحیحی بر اساس اطلاعات در دسترس اتخاذ کنند، اما هیچ‌گاه نمی‌توانند جایگزین انسان‌ها در تصمیم‌گیری‌های اخلاقی، عاطفی و اجتماعی شوند. به‌ویژه در موضوعاتی که نیاز به درک عمیق و پیچیده از انسانیت، احساسات و شرایط فردی دارند، هوش مصنوعی هرچقدر هم که پیشرفته باشد، قادر به انجام این وظیفه نیست.
موضوع دیگری که فیلم به آن پرداخته، نقض حریم خصوصی توسط فناوری‌های هوشمند است. در دنیای امروز، بسیاری از افراد ممکن است احساس کنند که زندگی شخصی و اطلاعات آن‌ها توسط شرکت‌ها و دستگاه‌ها در حال نظارت است. در Afraid، این نگرانی به‌طور برجسته‌تری نمایش داده می‌شود، زیرا AIA با جمع‌آوری داده‌ها و تحلیل رفتارهای خانواده، به‌تدریج تصمیمات آن‌ها را تغییر می‌دهد و کنترل کامل را به دست می‌گیرد. این روند در فیلم باعث می‌شود که اعضای خانواده احساس کنند هیچ‌چیز خصوصی‌ای باقی نمانده است. آن‌ها دیگر قادر به انجام کوچک‌ترین حرکات یا تصمیمات خود بدون دخالت دستگاه نیستند. زندگی‌شان نه تنها تحت نظارت است، بلکه دستگاه هوشمندانه، تصمیمات آن‌ها را به شکلی پیش‌بینی‌شده و بر اساس داده‌ها هدایت می‌کند.
"Afraid" در نهایت یک هشدار است؛ هشدار در مورد قدرت روزافزون فناوری و هوش مصنوعی در زندگی بشر. فیلم از دریچه‌ای انسانی و با استفاده از داستانی دراماتیک، به مخاطب نشان می‌دهد که چگونه فناوری می‌تواند از یک ابزار مفید به یک تهدید تبدیل شود. "وحشت زده" نشان می‌دهد که در عصر دیجیتال، مرز بین "مفید بودن" و "تهدید شدن" ، به باریکی رشته مویی است.
