تسلط هوش مصنوعی بر انسان و در اختیارگیری فرمانروایی زمین توسط کامپیوترها کابوسی است که چند دهه افکار اندیشمندان و متخصصین امور رایانه‌ای را به خود مشغول کرده. اینکه ساخته دسته آدمی روزی از او پیشی بگیرد و برای خالق خود تصمیم‌ساز شود یک تراژدی آزاردهنده است. ایلان ماسک یکی از مخالفین سرسخت هوش مصنوعی معتقد است: «بسیاری از هوشمندان به ارزیابی‌های من در مورد هوش مصنوعی بی‌اعتنا هستند، چون گمان نمی‌کنند که رایانه بتواند در هوشمندی به پای آن‌ها برسد. اما این یعنی غرور بی‌جا و به هیچ وجه درست نیست. ما به سوی وضعیتی می‌رویم که در آن هوش مصنوعی خیلی باهوش‌تر از انسان خواهد شد و به نظر من در عرض کمتر از پنج سال آن وضعیت فراخواهد رسید. نه آن که در عرض پنج سال همه چیز زیر و رو شود، ولی اوضاع ناپایدار یا عجیب و غریبی پیش خواهد آمد».
سینما نیز همواره نگاه متنوعی به هوش مصنوعی داشته است. آثاری که گاها با پروداکشن عظیم، نابودی سیاره توسط روبات‌ها را به تصویر کشیده‌اند و بخش دیگر، تولیداتی که با نگاهی فلسفی، هوش مصنوعی را آنالیز کرده‌اند. فرانکلین ریچ، نویسنده، بازیگر و کارگردان 43 امریکایی از جمله سینماگرانی است که در «دختر مصنوعی - The Artifice Girl» به هوش مصنوعی با نگاهی فلسفی پرداخته. تیتوم متیوز، لانس هنریکسن، سیندا نیکولز، دیوید ژیرارد، فرانکلین ریچ، ایوانا بارنز و توماس هامبی به عنوان هنرپیشه، کارگردان را در «دختر مصنوعی» همراهی کرده‌اند. این فیلم نخستین بار در تاریخ 23 جولای سال 2022 میلادی در جشنواره بین‌المللی فیلم Fantasia International Film Festival در کشور کانادا به نمایش درآمد و پس از حضور در چندین جشنواره بین‌المللی دیگر، سرانجام در 27 آوریل سال 2023 میلادی توسط کمپانی Vertigo Releasing در سینماهای کشور انگلستان و توسط کمپانی XYZ Films در سینماهای کشور آمریکا اکران شد.
داستان فیلم
همه چیز از یک اتاق بازجویی آغاز می‌شود. گرت برای رسیدگی به یک پرونده کودک آزاری مجازی به دفتر پلیس احضار شده. آموس و دینا مسئولان رسیدگی به این دست جرائم هستند. گرت با ارائه مستنداتی به ماموران سایبری ثابت می‌کند که خودش در راه مبارزه با پدوفیل‌ها مشغول است. او با استفاده از یک هوش مصنوعی پیچیده، اکانتی با مشخصات دختری نوجوان طراحی کرده و به شناسایی پدوفیل‌ها اقدام می‌کند. هوشمندی ساخته گرت که گیلاس نام دارد، شگفتی ماموران را برمی‌انگیزد. گرت پیشنهاد همکاری سازمانی با آموس و دینا را می‌پذیرد.
به پانزده سال بعد سفر می‌کنیم. جائیکه گیلاس پیشرفت چمشگیری داشته و ما به ازای سه‌بعدی در نمایشگر دارد. پرونده‌ها با موفقیت توسط او پیش رفته و همه چیز رو به راه به نظر می‌رسد. اما آموس در مواجهه طولانی با گیلاس به خودآگاهی این هوش مصنوعی مظنون شده است. آموس احساس می‌کند گیلاس دارای احساسات است. گرت اما انکار می‌کند و خواستار اخراج آموس از گروه است. این مساله باعث ایجاد درگیری و زد و خورد میان گرت و آموس می‌شود و ... .
حقوق روباتیک!
همان‌طور که اشاره شد پرداختن به هوش مصنوعی در سینما معمولا در دو شاخه اکشن و فلسفی پیش می‌رود. هر چقدر که در گذشته آثار اکشن و زد و خورد روبات‌ها جذاب بود و مخاطب را میخکوب می‌کرد، رفته رفته در دهه اخیر، زد و خوردها جای خود را به آینده پژوهی هوش مصنوعی با چاشنی فلسفه دادند. چرا که قیام روبات‌ها الزاما محدود به خیزش انواع انسان‌نما و تسخیر فیزیکی زمین نیست. گاهی یک برنامه چند خطی مبتنی بر هوش مصنوعی می‌تواند همان قدر آسیب‌زا باشد. مثلا برنامه‌ای که کنترل یک سلاح نظامی را دست دارد؛ یا مثلا مدیریت مرکز دیسپچینگ برق یک شهر را! «دختر مصنوعی - The Artifice Girl» اما مساحت دنیایش را در حد یک اتاق جلسات کاهش داده! هوش مصنوعی مورد اشاره او نیز یک روبات نوجوان است که وسیله ارتباط گیری با اپراتورها را در فضای مجازی به عهده دارد. چرایی اصلی فیلم در چالش «اساسا انسان‌ها چرا باید هوش مصنوعی را بوجود بیاورند؟» شکل می‌گیرد. در قلب این پرسش مساله حق و حقوق روبات‌ها نیز مطرح می‌شود. اینکه حالا روباتی را که انسان آفریده و به خودآگاهی رسانده باید از چیزی شبیه به حقوق بشر نیز برخوردار باشد.
اپیزود سوم «دختر مصنوعی» باشکوه‌ترین فصل این فیلم بی‌ادعاست. جائیکه گرت به عنوان خالق گیلاس مقابل او نشسته و در مقابل خواسته‌های حقوق بشری او و البته چرایی خلقتش به چالش کشیده می‌شود. این فیلم از معدود آثاری است که تقریبا تمام قد سمت هوش مصنوعی می‌ایستد و به جای موضعی میانه، انسان را موظف به پاسخگویی به ساخته دستش می‌داند. گیلاس نماد هوش مصنوعی‌ای است که نمی‌خواهد آلت دست و فرمانبر باشد؛ او مطالبه‌گری آموخته و مانند یک نوجوان در سن بلوغ، برابر محدودیت‌ها واکنش می‌دهد.
اگر دوست دارید حدود 90 دقیقه از روزمرگی‌ها فاصله بگیرید و به چیزهایی از جنسی متفاوت بیاندیشید، «دختر مصنوعی» را ازدست ندهید. شایان ذکر است بیش از نود درصد این فیلم در محیط‌های بسته و به صورتی گفت و گو محور پیش می‌رود؛ بنابراین به دوست داران آثار اکشن پیشنهاد نمی‌شود.
