به گزارش کارگروه فناوری اطلاعات سایبربان؛ کارشناسان معتقدند که دولت عربستان سعودی بار دیگر تعهد خود را به مدرن‌سازی خدمات حج نشان داد. در موسم حج ۲۰۲۵، عربستان در حال اجرای فناوری پیشرفته در قالب هوش مصنوعی (AI) و ربات‌های هوشمند برای بهبود آسایش و ایمنی میلیون‌ها زائر از سراسر جهان است. این اقدام بخشی از چشم‌انداز ۲۰۳۰، استراتژی بلندمدت این کشور برای تحول خدمات عمومی، از جمله در بخش مذهبی، است.
ربات‌های پیشرفته برای راهنمایی مذهبی و توزیع قرآن
یکی از نوآوری‌های کلیدی معرفی شده، یک ربات هوش مصنوعی به نام منارات الحرمین (Manarat Al-Haramain) بود. این ربات برای ارائه خدمات راهنمایی مذهبی زنده به ۱۵ زبان، هم از طریق صدا و هم از طریق متن، طراحی شده است. این ربات در نقاط استراتژیک مختلف اطراف مسجدالحرام و محوطه آن قرار گرفته و علاوه بر ارائه فتوا و اطلاعات مذهبی، به توزیع خودکار نسخه‌های چاپ شده قرآن به نمازگزاران نیز کمک می‌کند.
این فناوری برای دسترسی نمازگزاران با پیشینه‌های زبانی مختلف طراحی شده و ارتباط بین مؤسسات مذهبی و مسلمانانی که از نقاط مختلف جهان می‌آیند را تسهیل می‌کند. این ابتکار با هدف غنی‌سازی تجربه معنوی نمازگزاران و در عین حال نشان دادن چگونگی هم افزایی فناوری با ارزش‌های دینی انجام می‌شود.
ربات آب زمزم: نوآوری برای خدمات لجستیکی
ربات دیگری که در کانون توجه قرار دارد، ربات آب زمزم است. این ربات که در ابتدا در طول همه‌گیری کووید-۱۹ معرفی شد، اکنون برای توزیع آب زمزم بطری‌شده به زائران مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ربات که قادر به توزیع حداکثر ۳۰ بطری در هر چرخه و کار به مدت 8 ساعت کامل است، با یک سیستم مکث خودکار برای جلوگیری از برخورد و حفظ ترافیک روان زائران طراحی شده و دارای حق ثبت اختراع رسمی و همچنین گواهینامه CE از اروپا است که کیفیت ایمنی و استانداردهای عملیاتی آن را نشان می‌دهد؛ این نوآوری درواقع تعهد عربستان به ارائه فناوری به شمار می‌رود که نه تنها کاربردی، بلکه ایمن و کارآمد در محیط عبادت نیز باشد.
علاوه بر خدمات و لجستیک مذهبی، فناوری در بخش مراقبت‌های بهداشتی نیز به کار گرفته شده است؛ در مرکز پزشکی ملک عبدالله، دولت از ربات‌های جراحی برای انجام انواع روش‌های پیچیده پزشکی، مانند اورولوژی، انکولوژی، قفسه سینه و دستگاه گوارش استفاده کرده است. استفاده از ربات‌های جراحی با هدف بهبود دقت در جراحی و تسریع روند بهبودی بیمار در طول موسم حج انجام می‌شود که دوره‌ای با تعداد بالای بیماران است.
این فناوری توسط فهد الجلجل (Fahd Al-Jalajel)، وزیر بهداشت عربستان سعودی، راه‌اندازی شد و انتظار می‌رود کارایی و کیفیت خدمات بهداشتی در سرزمین مقدس را بهبود بخشد.
تحول دیجیتال در خدمات عبادی
محققان براین باورند که اقدام عربستان برای ادغام هوش مصنوعی و رباتیک در خدمات عبادی، نشان‌دهنده چشم‌انداز بلندمدت برای تبدیل این کشور به رهبر جهانی در توسعه خدمات مذهبی مبتنی بر فناوری است. عربستان سعودی با استفاده از پیچیدگی‌های دیجیتال، نه تنها زیرساخت‌های عبادی را تقویت می‌کند، بلکه فرصت‌هایی را برای همکاری جهانی در زمینه فناوری مذهبی نیز فراهم می‌کند.
انتظار می‌رود استفاده از این فناوری، تجربه عبادت راحت‌تر، ایمن‌تر و معنادارتری را برای زائران ایجاد و جایگاه عربستان سعودی را به عنوان مرکز نوآوری مذهبی جهان تقویت کند.
نتیجه‌گیری
اجرای هوش مصنوعی و فناوری رباتیک در موسم حج 2025، تعهد عربستان سعودی را به ارائه خدمات عبادی مدرن‌تر، ایمن‌تر و فراگیرتر نشان می‌دهد. از راهنمایی‌های مذهبی چندزبانه تا خدمات پزشکی و توزیع آب زمزم، این نوآوری‌ها همگی بخشی از استراتژی بزرگ عربستان برای تحول دیجیتال مطابق با چشم‌انداز ۲۰۳۰ هستند.
