به گزارش کارگروه فناوری اطلاعات سایبربان ، حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران، در گفتوگویی تلویزیونی با اشاره به پرتاب موفق ماهواره ناهید-۲ گفت: «ماهواره ناهید دو که در روز سوم مرداد ماه با موفقیت در مدار قرار گرفت، نخستین ماهواره مخابراتی ایران است که در باند فرکانسی “کییو” فعالیت میکند. این ماهواره توسط پژوهشگاه فضایی ایران با همکاری مجموعهای از شرکتهای دانشبنیان طراحی و ساخته شده است.»ورود ایران به باند کییو، گامی رو به جلو در مخابرات ماهوارهایوی افزود: «پرتاب موفق ناهید دو، گامی جدی در توسعه فناوری فضایی کشور و ورود به عرصه ارتباطات پهنباند مبتنی بر باند کییو است. این باند فرکانسی نسبت به باند اس که در ماهوارههای قبلی استفاده میشد، توان و پهنای باند بیشتری دارد و از همین رو در سطح بینالمللی برای خدماتی مانند اینترنت، پخش تلویزیونی و ارتباطات گسترده استفاده میشود.»سالاریه با اشاره به هدف اصلی این مأموریت گفت: «ماهواره ناهید دو عمدتاً با هدف تست فناوریهای بومی توسعهیافته در حوزه مخابرات فضایی طراحی شده است. محموله اصلی این ماهواره شامل فرستنده و گیرنده باند کییو است که در کنار آن، مجموعهای از زیرسیستمها از جمله مدیریت توان، حسگرها، کنترل وضعیت، و سامانههای مخابراتی دیگر نیز تحت آزمایش قرار میگیرند.»تست در مدار؛ فرآیندی حساس و زمانبر اما حیاتیرئیس سازمان فضایی ایران خاطرنشان کرد: «فرایند تست در مدار، فرایندی زمانبر و دقیق است که باید گام به گام پیش رود. به دلیل پیچیدگی سامانهها و برای شناسایی دقیق اشکالات احتمالی، تستهای عملیاتی ممکن است چند هفته تا چند ماه به طول انجامد، که امری کاملاً روتین و مطابق با استانداردهای بینالمللی است.»
وی در ادامه گفت: «برقراری ارتباط در باند اس و یووی در روز اول پرتاب انجام شد و پایدارسازی دورانی ماهواره نیز به موفقیت رسید. این مرحله حیاتی، به معنای تثبیت وضعیت ماهواره در مدار است و نشان میدهد که سامانههای کنترلی و بردهای پردازشی به خوبی عمل کردهاند.»سالاریه در پاسخ به میزان بومی بودن این ماهواره افزود: «ماهواره ناهید دو بهطور کامل در داخل کشور طراحی، ساخته، تجمیع و تست شده است. البته ممکن است در سطح تأمین برخی المانها، به دلیل صرفه اقتصادی، از محصولات خارجی استفاده شده باشد، اما در مجموع، این ماهواره یک محصول کاملاً بومی محسوب میشود.»وی با اشاره به حضور فناوری فضایی در زندگی مردم گفت: «ماهوارهها، حتی اگر بهطور مستقیم توسط مردم لمس نشوند، تأثیر بسیار مهمی در زندگی روزمره دارند. از موقعیتیابهای موبایل گرفته تا خدمات مخابراتی، تلویزیونی، اینترنت، حملونقل هوایی و دریایی، همگی بر پایه فناوری فضایی و زیرساختهای ماهوارهای بنا شدهاند.»نقش پررنگ دانشبنیانها در توسعه صنعت فضایی کشوررئیس سازمان فضایی ایران درباره همکاری با بخش خصوصی گفت: «بیش از دو دهه کار متمرکز در صنعت فضایی ایران باعث شکلگیری زیستبومی فعال و کارآمد شده است. امروزه شرکتهای دانشبنیانی داریم که در ساخت بردهای پردازشی، سیستمهای کنترل وضعیت، فرستندهها، گیرندهها و حتی طراحی کامل ماهواره نقش دارند. ماهواره کوثر که سال گذشته پرتاب شد، بهطور کامل توسط یکی از همین شرکتها طراحی و ساخته شده است.»
در پاسخ به سؤالی درباره هزینه ساخت ماهواره در ایران، دکتر سالاریه تصریح کرد: «صنعت فضایی ایران از نظر اقتصادی در مقایسه با کشورهای دیگر، یکی از مقرونبهصرفهترینهاست. هزینههای ما حتی پایینتر از کشورهای ارزانقیمت در این حوزه است و این یک مزیت رقابتی جدی برای کشور محسوب میشود.»وی افزود: «ما به مراحل نهایی تثبیت فناوری رسیدهایم و بعد از آن، میتوانیم وارد فاز بهرهبرداری و صادرات خدمات و محصولات شویم. این مهمترین مرحله است که ثمره سالها تحقیق و توسعه را به منصه ظهور میرساند.»رئیس سازمان فضایی ایران درباره جایگاه کشور در حوزه فضایی گفت: «ما در میان حدود ۱۰ تا ۱۱ کشور دارای توانمندی پرتاب فضایی قرار داریم. در زمینه ساخت ماهواره نیز از مرحله نانوماهوارهها عبور کردهایم و ماهوارههایی با جرم بالای ۱۰۰ کیلوگرم مانند ناهید و پارس را طراحی و عملیاتی کردهایم. هرچند فاصله با کشورهای پیشرو وجود دارد، اما سرعت رشد ما بالاست و با روند کنونی، میتوانیم بخش بزرگی از این شکاف را جبران کنیم.»
وی با اشاره به فرایند تست در مدار گفت: «تست، یک فرایند آرام و مرحلهبهمرحله است. همیشه به همکاران تأکید میکنیم که این مرحله باید بهشدت منظم، گامبهگام و با وسواس فنی بالا انجام شود. دلیلش هم این است که ماهواره از تعداد زیادی المان تشکیل شده؛ برخی حسگرند، برخی پردازشیاند و هر کدام نقشی حیاتی دارند. اگر تستها بدون ترتیب و دقت لازم انجام شوند، تشخیص منشأ خطا بسیار دشوار خواهد بود.»وی افزود: «فرایند تست در مدار ممکن است از چند هفته تا حتی چند ماه طول بکشد. این موضوع کاملاً طبیعی و مطابق با رویههای جهانی است. حتی در کشورهای دارای فناوریهای پیشرفته نیز چنین تستهایی زمانبر هستند.»
وی افزود: «در حوزه ارتباطات، ماهوارههای مدار پایین (LEO) و مدار بالا (مانند Q band) مکمل شبکه فیبر نوری هستند. ماهواره ناهید ۲ نیز در ارتفاع حدود ۵۰۰ کیلومتر در همین رده مدار پایین قرار دارد و ما روی توسعه مدار بالا نیز کار میکنیم.»جهش شرکتهای داخلی در ساخت ماهوارهسالاریه درباره همکاری با شرکتهای دانشبنیان گفت: «در صنعت فضایی، معمول نیست که یک مجموعه تمام کارها را انجام دهد. طراحی سیستمی، تست و تجمیع معمولاً در مراکز تحقیقاتی مانند پژوهشگاه فضایی انجام میشود، اما بسیاری از زیرسامانهها توسط شرکتهای دانشبنیان داخلی ساخته میشوند. این شرکتها، ماحصل دو دهه تلاش در صنعت فضایی کشور هستند و برخی از آنها حتی به خارج از کشور نیز صادرات دارند.»وی خاطرنشان کرد: «امروز در ایران شرکتهایی داریم که سیستمهای کنترل وضعیت، بردهای پردازشی، انواع حسگرها و گیرندههای باند S و U را تولید میکنند. این زنجیره تأمین بهمرور به یک زیستبوم فضایی کامل تبدیل شده است. حتی شرکتهایی داریم که ماهوارهساز هستند، نه فقط زیرسیستمساز. نمونهاش ماهواره کوثر که سال گذشته توسط یکی از همین شرکتها ساخته و پرتاب شد.»سالاریه درباره هزینه ساخت ماهواره نیز گفت: «برخلاف تصور رایج، صنعت فضایی ما گران نیست. هزینه ساخت ماهواره بهصورت مستقیم به نوع، کلاس و جرم آن بستگی دارد. اما در مقایسه با دیگر کشورها، هزینههای ما بهمراتب کمتر است. ما بارها این موضوع را در جلسات مختلف مطرح کردهایم و با دادههای دقیق از آن دفاع میکنیم. هزینهها زمانیکه به تثبیت فناوری برسیم، بسیار بهصرفهتر خواهد شد و میتوانیم محصولات رقابتی به دنیا عرضه کنیم.»
وی در پاسخ به پرسشی درباره جایگاه ایران در باشگاه فضایی جهان گفت: «اینکه بگوییم دقیقاً رتبه چندم هستیم، چندان معنا ندارد، اما واقعیت این است که در بسیاری از شاخصها وضعیت خوبی داریم. در حالی که برخی کشورها فقط ماهواره نانو میسازند، ما ماهوارههایی با جرم ۱۰۰ کیلوگرم و بالاتر تولید میکنیم. ناهید ۲ حدود ۱۱۰ کیلوگرم است و ماهواره پارس هم پیشتر با وزن بالا پرتاب شد. در حال حاضر، تنها حدود ۱۰ تا ۱۱ کشور در دنیا توان پرتاب فضایی دارند و ما یکی از آنها هستیم.»رئیس سازمان فضایی در پایان درباره وضعیت پروژه ماهواره ناهید سه نیز گفت: «ناهید ۳ فعلاً در فاز طراحی است. ما بهموازات آن روی پروژههای دیگری مانند ۴۰۶ هم کار میکنیم که ممکن است سریعتر به نتیجه برسند.»وی در پایان ضمن تشکر از رسانهها برای پوشش تحولات فضایی کشور، تأکید کرد که «اطلاعرسانی شفاف از مسیر تست تا بهرهبرداری در سایت وزارت ارتباطات و سازمان فضایی انجام خواهد شد تا علاقهمندان بهصورت گامبهگام در جریان باشند.»
