به گزارش کارگروه فناوری اطلاعات سایبربان ؛ «پرتوها فعالند» این پاسخ ایلان ماسک به مجری فاکسنیوز است که از استارلینک خواسته بود همزمان با حمله نظامی اسرائیل به خاک ایران، اینترنت ماهوارهای را در ایران «برای کودتا» روشن کند. این عبارت ساده اما هشدارآمیز، نشانهای از ورود بازیگران فناوری به میدان نبرد اطلاعاتی و امنیتی در تجاوز اسرائیل به ایران است. نقش استارلینک در تحولات ژئوپلیتیکی، از جنگ اوکراین تا ناآرامیهای ایران، بهوضوح فراتر از یک پروژه تجاری رفته و به ابزاری در نبردهای ترکیبی و جنگ شناختی تبدیل شده است.با توجه به اینکه بخشی از ترورها و حمله اسرائیل به مناطق نظامی و خانههای مسکونی از طریق عوامل داخلیاش صورت گرفته، تقویت استارلینک در خاک ایران یک معنای مشخص دارد: تقویت شبکه ارتباطی عوامل داخلی و در امان ماندن از رصد اطلاعاتی.
ماهیتِ متفاوت اینترنت ماهوارهای و ریسکهای امنیتی آن
برخلاف اینترنت زمینی که زیرساخت آن عمدتاً در کنترل دولتهاست، اینترنت ماهوارهای – و بهویژه شبکههایی مانند استارلینک متعلق به شرکت اسپیسایکس – بهواسطهی اتصال مستقیم کاربر به ماهواره، بسیاری از سازوکارهای کنترلی مرسوم را دور میزند. این ویژگی، آن را به ابزاری بالقوه در جنگهای اطلاعاتی، ارتباطات مخفی و هماهنگی عملیات بدل کرده است.کارشناسان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات میگویند حضور دستگاههای غیرمجاز استارلینک در خاک کشور میتواند به معنای شکستن لایههای امنیت سایبری، ایجاد نقاط کور اطلاعاتی و حتی بستری برای تزریق بدافزار یا نفوذ به سیستمهای حساس باشد. آنها هشدار دادهاند که فعال بودن تجهیزات اینترنت ماهوارهای غیرمجاز، میتواند راه ارتباطی ایمن و بدون رهگیری برای عوامل خرابکار داخلی و خارجی فراهم کند؛ راهی برای ارسال اطلاعات، دریافت دستورالعمل و حتی دریافت آپدیتهای نرمافزاری مخرب، بدون آنکه در رصد سیستمهای داخلی قرار بگیرند.
سادهانگاری و یک خطای استراتژیک از سمت برخی جریانها
شبکههای مخابراتی و ارتباطی، یک زیرساخت استراتژیک در کشورهاست که از جهات مختلف قانونی، سختافزاری، نرم افزاری، زیرساختی مورد حراست قرار میگیرد. بر همین اساس قواعد سختگیرانهای برای فعالیتهای مخابراتی در کشورها در نظر گرفته شده است. از جمله اینکه فعالیت استارلینک بدون کسب مجوز در کشورهای مختلف ممنوع است؛ ممنوعیتی که با قدرت و بدون اغماض پیگیری میشود و باعث شده ایلان ماسک برای ارائه خدمات در کشوری مانند هند چند سال پشت درهای صدور مجوز معطل ماند. تاکنون در چند کشور از جمله چین، روسیه، هند، پاکستان و ترکیه، فعالیت این سرویس به دلایل امنیتی ممنوع یا محدود شده است.در ایران نیز قوانین صریحی در این زمینه وجود دارد. ماده ۳ قانون وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات صراحتاً بر نظارت دولت بر فعالیتهای ارتباطی و مخابراتی تأکید دارد. به همین دلیل، ورود، نصب، استفاده یا توزیع تجهیزات استارلینک بدون مجوز، مصداق تخلف و تهدید امنیت ملی است.اما در چند سال اخیر مانور ویژهای بر روی نصب دستگاههای استارلینک در خاک ایران صورت گرفته و برخی جریانها و رسانهها با یک سادهانگاری عجیب ، این موضوع استراتژیک را دستمایه جدالها بر سر فیلترینگ کردهاند. طبق گزارش اخیر دیتاک، حدود 100 هزاردستگاه غیرمجاز فعالند و هر کدام میتواند یک خطر امنیتی باشد. هر یک از این دستگاهها، نهتنها یک گلوگاه ارتباطی ناایمن، بلکه پتانسیل یک تهدید اطلاعاتی واقعی برای زیرساختهای حساس، نهادهای نظامی، صنعتی و حتی بخش خصوصی است.
وزارت ارتباطات حق قانونی ایران را پرقدرت پیگیری کند
در سالهای اخیر وزارت ارتباطات با مبنا قراردادن حقوق بینالمللی، توجه به حق حاکمیت ایران در این حوزه زیرساختی را اتحادیه جهانی مخابرات پیگیری کرد و این نهاد بینالمللی، با صدور رأی به نفع ایران استارلینک را ملزم کرد دستگاههای غیرمجاز در خاک ایران را غیرفعال کند. موضوعی که توسط این شرکت آمریکایی پذیرفته شد و اعلام کرد با دریافت مختصات هر دستگاه، خود را ملزم به غیرفعال کردن آن میداند. اما ایران به این مرحله اکتفا نکرد و طبق قواعد بینالمللی و عملکرد این کمپانی ارائهدهنده اینترنت ماهوارهای در کشورهای مختلف، خواستار این شد که استارلینک مسئولیت شناسایی دستگاههای غیرمجاز را هم بر عهده بگیرد. خواستهای که در آخرین جلسه اتحادیه جهانی مخابرات در اوایل فروردین امسال، توسط این نهاد بینالمللی نیز مورد تأیید قرار گرفت و اکنون برای اجرای کامل، به پیگیری جدی وزارت ارتباطات کشورمان نیاز دارد.
ضرورت اقدام قاطعانه و فوری از سمت سازمان تنظیم مقررات
در شرایط فعلی این موضوع، به اقدامات داخلی فوری و قاطعانه نیز نیاز دارد. سازمان تنظیم مقررات باید با همکاری نهادهای مربوطه، ضمن تهیه سامانههای ردیابی سیگنال، نسبت به شناسایی، جمعآوری، و غیرفعالسازی دستگاههای غیرمجاز اقدام کند. تا این دستگاهها در شرایط جنگ ترکیبی، نتوانند در خدمت ارتباطات شبکه اسرائیلی قرار بگیرند. در جنگهایی که نه فقط با موشک بلکه با داده، سیگنال، و تصویر هدایت میشوند، نادیده گرفتن نقش استارلینک و ابزارهای مشابه، خطایی استراتژیک خواهد بود. ایلان ماسک با استفاده از شبکه گسترده ماهوارههای استارلینک، نشان داده است که میتواند در مقاطع حساس، در سیاست خارجی آمریکا ایفای نقش کند.
در این میدان پیچیده و چندلایه، نبرد بر سر سیگنالها، همانقدر مهم است که بر سر خاک. غفلت از ابزارهای نوین جنگ اطلاعاتی، میتواند حاکمیت دیجیتال کشورها را از درون تهی کند؛ همانطور که فعالسازی یک دستگاه کوچک استارلینک میتواند به دهها نقطه کور اطلاعاتی منجر شود.
