به گزارش کارگروه بین‌الملل سایبربان؛ 5 سال پس از حملات جاسوسی پگاسوس (Pegasus)، که کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا را شگفت‌زده کرد، جرایم سایبری همچنان تهدیدی برای منطقه محسوب می‌شود. ماه گذشته، آژانس ملی تأمین اجتماعی مراکش با یک نقض داده‌ها مواجه شد و ایران از یک حمله سایبری بزرگ و پیچیده به زیرساخت‌های حیاتی ملی جلوگیری کرد. در بحبوحه نوسانات ژئوپلیتیکی منطقه امروز، چنین حملاتی ثبات داخلی را بیشتر تهدید می‌کنند.
نکته قابل توجه این است که تقریباً ۱۷ درصد از کل حوادث هک جهانی در خاورمیانه و آفریقا رخ می‌دهد. در سال گذشته، ۲۷.۵ درصد از حوادث هک و نقض امنیتی در منطقه با جاسوسی تحت حمایت دولت مرتبط بوده است.
اوایل ماه آوریل سال جاری، آژانس تأمین اجتماعی مراکش از سرقت داده‌های حساس از پلتفرم خود، از جمله جزئیات درآمد، مزایا و حقوق بازنشستگی کارمندان بخش خصوصی، خبر داد. حقوق چهره‌های برجسته در تجارت و سیاست نیز مورد دسترسی قرار گرفت. این اطلاعات سپس در تلگرام فاش شد. اواخر همان ماه، مقامات ایرانی از خنثی کردن یک حمله سایبری بزرگ خبر دادند. ایران پیش از این در سال ۲۰۲۱ با حملات مشابهی به سیستم سوخت ملی خود و در سال ۲۰۲۲ با یک حمله علیه کارخانه فولاد مواجه شده بود.
در عصری که با هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته دیجیتال تعریف می‌شود، چنین حملات سایبری جنبه تاریک انقلاب فناوری را برجسته می‌کند. به گفته محققان، با توجه به اینکه منطقه خاورمیانه به سمت آنلاین شدن پیش می‌رود و به پایگاه‌های داده دیجیتال متکی است، امنیت اطلاعات همچنان یک چالش خواهد بود. با توجه به رقابت‌های سیاسی دیرینه که بی‌ثباتی منطقه‌ای را تداوم می‌بخشد، این منطقه به ویژه در برابر چنین خرابکاری‌هایی آسیب‌پذیر است. عوامل دولتی و غیردولتی به طور فزاینده‌ای در پاسخ به این تنش‌ها از جنگ سایبری استفاده می‌کنند.
بنابراین، امنیت سایبری یک ضرورت استراتژیک برای منطقه به شمار می‌رود، زیرا با پیچیدگی فزاینده حملات دست و پنجه نرم می‌کند. این حملات نه تنها منجر به نقض داده‌ها می‌شوند، بلکه می‌توانند منابع برق و انرژی یا سیستم‌های حمل و نقل و ارتباطات را نیز مختل کنند. اگر این روند ادامه یابد، فرسایش اعتماد عمومی ناشی از آن، چالش دیگری را برای کشورهای منطقه ایجاد خواهد کرد.
با توجه به اهمیت جنگ سایبری در حوزه دفاعی، آینده تهدیدات امنیت ملی نیز بسیار اهمیت دارد. تکامل قابلیت‌های هک و جاسوس‌افزارها، دسترسی به اطلاعات حساس از راه دور را با حداقل هزینه و امکان انکار مسئولیت، آسان‌تر از همیشه کرده است. در زمانی که منطقه به سمت فین‌تک، هوش مصنوعی و دیجیتالی شدن روی آورده، رسیدگی به این چالش بسیار مهم است.
کارشناسان معتقدند که حوادث جرایم سایبری در شرایطی رخ می‌دهند که تحول دیجیتال منطقه از قابلیت‌های دفاع سایبری آن پیشی گرفته است. سیستم‌های قدیمی و کمبود متخصصان امنیت سایبری همچنان رایج است و منطقه را در برابر این شکل جدید از جنگ آسیب‌پذیر می‌کند. در ادامه، منطقه خاورمیانه باید در حوزه آموزش و پرورش سایبری به صورت محلی سرمایه‌گذاری و استعدادهای جهانی را جذب کند. در واقع، سرمایه‌گذاری در این زمینه فرصت‌های شغلی جدیدی را در منطقه ایجاد خواهد کرد.
برای مقابله با این تهدیدات، کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا باید چارچوب‌ها، سازمان‌ها و مقررات قوی امنیت سایبری را در اولویت قرار دهند. طبق شاخص جهانی امنیت سایبری، مراکش، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، اردن و عمان در بین کشورهای عربی که از نظر استراتژیک در امنیت سایبری پیشرفت می‌کنند، در صدر قرار دارند. استراتژی ملی امنیت سایبری مراکش، مرجع ملی امنیت سایبری عربستان سعودی و شورای امنیت سایبری امارات متحده عربی نمونه‌های امیدوارکننده‌ای هستند.
همکاری منطقه‌ای نیز برای کاهش این خطر حیاتی است. محققان براین باورند که تلاش‌های مستقل به طور قابل توجهی از ادغام در سطح منطقه‌ای برای تشویق گفتگو و به اشتراک گذاشتن بهترین شیوه‌ها سود خواهند برد. از آنجایی که چالش تهدیدات سایبری برای امنیت انرژی، غذا و زیرساخت‌های دیجیتال در سراسر منطقه مشترک است، راه‌حل نیز باید به صورت جمعی طراحی شود. به گفته کارشناسان، استراتژی امنیت سایبری اعراب 2023-2027 امیدی برای همکاری منطقه‌ای در این زمینه ارائه می‌دهد.
