به گزارش کارگروه بینالملل سایبربان؛ محققان ادعا کردند که دولت روسیه سال گذشته تلاشهای خود را برای محدود کردن دسترسی به رسانههای مستقل با استفاده از روشهای پیچیده و فناوری پیشرفته افزایش داده است.
دادههای رصدخانه باز تداخل شبکه (OONI)، سازمان غیرانتفاعی نظارت بر سانسور اینترنتی، مسدودشدن حداقل ۲۷۹ دامنه رسانههای خبری مستقل خارجی و محلی در روسیه در سال جاری و ۲ برابر شدن تعداد سازمانهای شناسایی شده در گزارش قبلی را تأیید کرد. در این میان رسانههایی از روسیه، اوکراین، فنلاند، لتونی، لهستان، استونی و رژیم صهیونیستی وجود دارند.
برای محدودکردن دسترسی به این وبسایتها، مقامات روسی عمدتاً از روشی به نام تداخل پروتکل امنیتی لایه انتقال (TLS) استفاده میکنند که با دستکاری اتصال امنی کار میکند که مرورگرها برای دسترسی به وبسایتها استفاده میکنند. هنگامی که شخصی در روسیه سعی میکند از یک سایت خبری مسدود شده بازدید کند، مقامات این ارتباط امن را قطع و وبسایت را از دسترس خارج میکنند.
کارشناسان معتقدند که کرملین مدتها درگیر سانسور رسانهها بوده است، اما از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین، این عمل فراگیرتر شده است؛ بهعنوانمثال، پس از تصمیم اتحادیه اروپا در اوایل ماه می سال جاری برای تعلیق پخش ۴ رسانه مرتبط با روسیه، این کشور اعلام کرد که دسترسی به ۸۱ رسانه از کشورهای عضو اتحادیه اروپا را محدود خواهد کرد. دادههای رصدخانه باز تداخل شبکه نشان میدهد که وبسایتهای آنها از ماه اوت امسال در روسیه مسدود شدهاند.
به گفته محققان، روشهای سانسور مسکو در سالهای اخیر هم از نظر فنی و هم از نظر قانونی تغییر کرده است. قبلاً، مسدودکردن وبسایتها اغلب متناقض بود، یعنی یک پلتفرم میتوانست به روشها و درجات مختلف توسط ارائهدهندگان مختلف در شبکههای مختلف مسدود شود.
بااینحال، اخیراً روسیه شروع به استفاده از «TSPU»، ابزاری برای نظارت عمیق و مسدودکردن اینترنت، کرده است. طبق این گزارش، درحالیکه هر ارائهدهنده خدمات اینترنتی سیستم TSPU خود را مدیریت میکند، سانسور احتمالاً به طور مرکزی توسط رگولاتور اینترنت روسیه موسوم به «Roskomnadzor» کنترل میشود. روسیه علاوه بر مسدودکردن وبسایتها، پروتکلهای شبکه خصوصی مجازی (VPN) و سایر ابزارهایی را مسدود کرده که امکان دورزدن محدودیتها برای پلتفرمهای خاص را فراهم میکنند.
چنین اقداماتی بر رسانههای مستقل محلی تأثیر منفی میگذارد که علاوه بر محدودیتهای موجود در وبسایتهایشان در روسیه، بهعنوان «عوامل خارجی» یا «افراطیها» معرفی شدهاند.
به گفته رصدخانه باز تداخل شبکه، این سازمانها با چالشهای مالی روبرو هستند، زیرا وضعیت نمایندگان خارجی به معنای دسترسی محدود آنها به تبلیغات، مشارکتها و رویدادها در روسیه است. آنها همچنین برای یافتن نویسندگان، دسترسی به اطلاعات و کار با منابع مستقر در روسیه تلاش میکنند.
محققان گفتند که خوانندگان رسانههای مستقل محلی نیز در معرض تهدید هستند: تعامل با مطالب سازمانهای نامطلوب بهراحتی قابلردیابی است و میتواند منجر به پیگرد کیفری شود.
باتوجهبه این مشکلات و افزایش سانسور، برخی رسانههای روسی مجبور شدند در سال ۲۰۲۴ تعطیل شوند، درحالیکه برخی از حرفهایها از روزنامهنگاری کنارهگیری کردند.
رصدخانه باز تداخل شبکه گفت:
«بسیاری سازمانهای رسانهای مستقل روسیه سطح بالایی از سازگاری را نشان دادهاند. آنها از وبسایتهای بهاصطلاح آینه، ویپیان و پلتفرمهای جایگزین مانند تلگرام برای دورزدن بلوکها و دستیابی به مخاطبان خود استفاده میکنند.»
محققان مدعی شدند که دسترسی به اینترنت بهطورکلی با سانسور دولتی در روسیه مواجه است. چندی پیش، مقامات محلی تلاش کردند چندین منطقه روسیه را از شبکه جهانی جدا و زیرساخت بهاصطلاح اینترنت مستقل این کشور را آزمایش کنند.
در این مدت، کاربران نمیتوانستند به برخی برنامهها و وبسایتهای خارجی و داخلی از جمله یوتیوب، گوگل، برنامههای پیامرسان مانند واتساپ و تلگرام و برخی خدمات غول اینترنتی روسی یاندکس (Yandex) دسترسی داشته باشند.
طبق گزارش مؤسسه غیرانتفاعی مطالعه جنگ (ISW) ایالات متحده، Roskomnadzor احتمالاً عمداً مناطق اینترنت مستقل با جمعیت حداکثر مسلمان و تاریخچه اخیر بیثباتی را آزمایش کرده تا در صورت بروز ناآرامی، آنها را از سرویسهایی مانند تلگرام جدا کند.
