یادداشتی بر فیلم سینمایی (غیردوست: دارک وب -Unfriended: Dark Web)
درباره کارگردان
استفان ساسکو، نویسنده و کارگردان 45 ساله امریکایی است. در سابقه کاری این کارگردان، نگارش فیلمنامه آثاری چون «کینه» یک و دو، همچنین «اره برقی تگزاس» به چشم می‌خورد. در واقع فیلم سینمایی «غیردوست: دارک وب -Unfriended: Dark Web» نخستین تجربه کارگردانی اوست. غیردوست با بودجه‌ای در حدود 1 میلیون دلار توانست نزدیک به 16 میلیون دلار در گیشه فروش داشته باشد. استودیوهای بلام‌هاوس پروداکشنز و یونیورسال پیکچرز تهیه‌کنندگی این فیلم را بر عهده داشته‌اند.
داستان فیلم
«غیردوست» ماجرایی کوتاه و یک خطی دارد. چند دوست به عادت همیشگی از طریق وب‌کم و فیسبوک دور هم جمع شده و قصد بازی شبانه دارند. ماتیاس «با نقش‌آفرینی کالین وودل» یکی از این افراد است که اتفاقا به تازگی لپ‌تاپی را پیدا کرده و با همان ابزار به اینترنت متصل شده است. دغدغه او طراحی نوعی زبان اشاره هوشمند است تا بتواند راحت‌تر با دوست ناشنوایش آمیا «با نقش‌آفرینی استفانی نوگوئراس» ارتباط برقرار کند.
در ابتدا همه چیز عادی به نظر می‌رسد تا اینکه لپ‌تاپ ماتیاس دچار مشکل شده و تعدادی فایل تصویری روی آن ظاهر می‌شود. فایلها اکثرا از دوربین وب کم ضبط شده و مربوط به شکنجه افراد است. ماتیاس که متوجه شرایط غیرعادی این سیستم شده در ابتدا سعی می‌کند آن‌را بازی دست ساخته خودش جلوه دهد اما... .
روایتی از چند فاجعه!
کمپانی پخش‌کننده «غیردوست» غالبا در تبلیغات و تیزرها، از ژانر وحشت برای این فیلم نام برده است؛ اما در واقع «غیردوست» در خوش‌بینانه‌ترین حالت یک فیلم سینمایی تجربی خوش ساخت است که به دنبال قسمت اول - که در سال 2014 و به کارگردانی «لِوان گابریاتزه» تولید شد - ساخته شده؛ مخاطب فیلم در وهله اول مشتاقان چت روم‌های اینترنتی هستند، چرا که دست‌کم، از دیدن یک نمای pov با تعدادی فولدر و پنجره برای مدت یک ساعت و نیم خسته نخواهند شد. باورش سخت است اما تنها قاب «غیردوست» یک اسکرین از صفحه نماشگر است و تعدادی پریویو از شخصیت‌های فیلم.
اما فیلم مخاطب دیگری نیز دارد. هرآنکه با دارک وب آشناست یا فعالیتی در آن دارد می‌تواند با فیلم ارتباط برقرار کرده و با تکیه بر ریتم نسبتا مناسب فیلم- حداقل در نیمه دوم - تا انتها، پای دوستی و دشمنی‌های «غیردوست» به تماشا بنشیند.
زاویه دید در غیر «غیردوست» ترکیبی از نگاه اول و سوم شخص است. یعنی یکی از همان شارون‌هایی که در طول فیلم زیاد نامش برده می‌شود؛ یکی از هکرهایی که در محیط دارک‌وب به اعمال خلاف پرداخته و پول‌های کلان جا‌به‌جا می‌کنند. خوشبختانه در طراحی فیلم این نکته خوب مورد تکیه قرار گرفته و تا چند ثانیه پایانی که یک نمای لانگ غیر دسکتاپی مشاهده می کنیم ادامه یافته است.
از نقاط ضعف «غیردوست» می توان به نبود تعلیق در کنار یک ساختار به شدت خطی نام برد. شاید بپرسید چطور امکان دارد فیلمی ریتم مناسب داشته باشد اما خطی و یکنواخت باشد؟! جواب این سوال فیلم سینمایی «غیردوست» است. ریتم مناسب در اینگونه آثار به معنای تلاش برای جلوگیری از رخوت با استفاده از امکانات موجود است، چون تاکید می‌کنم «غیردوست» یک فیلم تجربی است ولو اینکه یونیورسال پیکچرز هم تهیه‌کننده آن باشد. بنابراین ارفاق‌هایی که به این فیلم می‌شود بخاطر طبقه‌بندی در این ژانر است. نقطه ضعف دیگری که در پلان‌های مربوط به قتل کاراکترها به چشم می‌خورد، نحوه حضور شارون‌ها در موقعیت قتل است. این صحنه‌ها به شدت دم‌دستی کار شده و باور پذیر نیست. حتی اگر منظور کارگردان از این نوع دکوپاژ و آن حالت نویز مانند، یک اشاره استعاری بوده باشد، باز هم استعاره ضعیفی است.
در نهایت اگر از آن دسته از بینندگان هستید که محتوا را بر فرم ترجیح می‌دهند، دیدن «غیردوست» به شما پیشنهاد می‌شود، اگر نه، بهتر است92 دقیقه از عمر گرانبهایتان را صرف مشاهده فیلم دیگری کنید.
