جولیان آسانژ، مؤسس و مدیر پایگاه اینترنتی ویکی لیکس، در روزهای اخیر، با لغو تابعیت ازسوی دولت اکوادور مواجه شده و مورد تعقیب ایالات متحده قرار گرفته است. سیاستمداران و مقامات مخالف و موافق فعالیت ویکی لیکس، پیش از این، بارها به بررسی جزییات فعالیت این رسانه افشاگر پرداختهاند.
این درحالی است که مدل کلی و سازوکار فعالیت ویکی لیکس، نکتهای است که در طول سالهای اخیر، کمتر مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در نوشتار پیش روی، به بررسی این وبسایت و میراث جاودانهاش در جهان رسانه، خواهیم پرداخت.
جولیان آسانژ، با استفاده از رمزگذاری و دراپ باکسهای مجازی، یک مدل جدید انقلابی، برای رسانههای فعال ژورنالیست در حوزه افشاگری دیجیتال پدید آورد. این وبگاه، از انتشار هیچ سند محرمانه و افشای هیچ داده حساسی، باکی ندارد.
اگرچه دستگیری آسانژ در 11 آوریل، در لندن به فعالیت 13 ساله ویکی لیکس پایان داد؛ اما بیشک میراث ارزشمند وی، سالیان متمادی زنده خواهد ماند.
آسانژ با توانمندی شایان توجه در عرصه هک و رمزگذاری، اسرار دولتی کشورهای مدعی آزادی و دموکراسی را منتشر ساخته، مدعای مطرحشده ازسوی آنها را به چالش میکشید. امروزه بسیاری از فعالان سیاسی جهان معتقدند که بهرهگیری از برخی فناوریها برای سرقت و انتشار اطلاعات، در زمینه اعمال تغییرات بنیادین در ساختار حکومتها، بسیار کارگشا و ثمربخش است.
جولیان آسانژ، در سال 2006، یک پلتفرم آنلاین با مسیر رمزنگاریشده ناشناس، برای جلوگیری از شناسایی طراحی کرد.
ما رمزنگاری را آزاد کردیم
نشت اطلاعات، همواره یکی از ارکان حیاتی و مهم روزنامهنگاری بوده است؛ اما پیش از ویکی لیکس، هیچکس یک بستر امن و رمزگذاری شده تخصصی با فضایی چند گیگابایتی برای انتشار چنین اسنادی نساخته بود. وی این حرکت را در دوران طلایی آغاز ظهور جدی جهان متصل و رسانههای اجتماعی آغاز کرد.
هدف آسانژ در آن دوره، دموکراتیزه ساختن قدرتهایی بود که دولتها در اختیار و انحصار داشتند. وی در سال 2013، این گونه نوشت:
رمزگذاری پیش از آغاز فعالیت ویکی لیکس، در مالکیت انحصاری کشورها بود. ما با نوشتن و انتشار الگوریتم و نرمافزارهای خود، استفاده از این فناوری را دموکراتیزه کرده، از طریق مرزهای اینترنت، گسترش دادیم.
نخستین سند افشاشده ازسوی وبگاه ویکی لیکس در سال 2006، یک دستور محرمانه ترور، ازسوی یکی از رهبران شورشیان سومالی بود. گرچه صحت و اصالت این سند، هرگز تأیید، یا رد نشد، اما نگاهها را به این پایگاه جدید اطلاعرسانی، معطوف کرد.
این وبسایت، طی سال 2007، فعالیت خود را با انتشار مدارکی مبنی بر فساد مقامات کنیا، قوانین محرمانه زندان گوانتانامو و برخی پروندههای بانکی سوئیس افزایش داد.
این اقدام، توجه بسیاری از رسانههای جهان را به موضوعات مغفولی که سالها ازسوی دولتها پنهان نگه داشته شده بود، جلب کرد و به مرور زمان، واژه محرمانه، رنگ و بویی تازه یافت.
ادامه دارد ...
