روز رویارویی فرارسیده است؟
به گزارش واحد بین الملل سایبربان؛ باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا، هنگامیکه شهریورماه با پوتین دیدار کرد، از او خواست تا حملات سایبری را متوقف کند. البته به ادعای مقامات اطلاعاتی آمریکا، پوتین نهتنها حملات سایبری را متوقف نکرد، بلکه برای مداخله در انتخابات اخیر آمریکا که به پیروزی ترامپ و مواضع دوستی او با روسیه منجر شد، هکرها را شخصاً هدایت و فرماندهی کرد. پسازآنکه مقامات اف بی آی و سیا، بهطور عجیبی با یکدیگر در مورد دست داشتن روسیه اتفاقنظر پیدا کردند، اوباما گفت که جواب روسیه را بهزودی خواهد داد. بسیاری از مقامات واشنگتن، حرفهای مختلفی دراینباره مطرح کردند، ازجمله اتهاماتی به ایران و چین وارد شد و همچنین گفته شد لزوماً جواب حملات سایبری را با اقدامات سایبری نخواهند داد.
همه این مسائل در حالی مطرح شده است که هنوز هیچ سندی مبنی بر دست داشتن روسیه در انتخابات آمریکا به هر نحو و شکلی ارائه نشده است. کرملین نیز دراینباره از کاخ سفید خواست که اگر سندی در دست دارند، منتشر کنند و در غیر این صورت، دست از اتهامات بیاساس بردارند. حال، کاخ سفید اعلام کرده درست در آخرین روزهای سال 2016 و آخرین نفسهای دولت اوباما، او قصد دارد امروز، 29 دسامبر، از اقداماتی که برای مقابلهبهمثل در برابر روسیه دارد پرده بردارد. مطابق با اختیاراتی که در ماه مارس سال 2015 در کنگره برای رییسجمهور آمریکا تصویبشده است، او میتواند درصورتیکه علیه منافع ملی یا زیرساختهای اساسی این کشور حملات سایبری صورت گرفت، افراد و کشورهای خاطی را با تحریمهای اقتصادی و فشارهای دیپلماتیک توبیخ کند؛ اما مسئله اینجاست که انتخابات، نه در مقوله منافع ملی تعریفشده و نه جز زیرساختهای اساسی گنجانده شده است، بنابراین هنوز نمیتوان از این قانون برای تحریم روسیه استفاده کرد. کارشناسان میگویند چندان پیچیده نیست که بتوان از این قانون برای مقابلهبهمثل در مورد اخیر استفاده نمود، کافی است انتخابات در شمار زیرساختها قرار گیرد؛ امری که خود نیز بهسادگی قابل انجام نیست. گویا مقامات کاخ سفید برای استفاده از توان قانونی خود، باید قانون خود را کمی دور بزنند.
مسئله حتی از آنچه تاکنون ذکر شد نیز پیچیدهتر است. تا سه هفته دیگر، ترامپ با مواضع خاص خود بر سرکار خواهد آمد؛ لذا این توان را خواهد داشت که تصمیماتی را که هماکنون اوباما اتخاذ میکند، لغو نماید. عدم تلاش ترامپ برای لغو هر آنچه امروز اوباما بیان کند، به معنی تأیید او در دست داشتن روسیه در انتخابش بهعنوان رییسجمهور آمریکا و بهمنزله کاهش سطح مقبولیت اوست که هماکنون نیز چندان وضع خوبی ندارد. از طرفی، درصورتیکه این دستورات لغو گردد، بیانگر شکاف عمیق در بالاترین سطح در واشنگتن است. مقامات آمریکایی گفتهاند راههایی وجود دارد تا هزینه لغو دستورات اوباما توسط ترامپ را بالا ببرند و او را از این اقدام بازدارند؛ این امر محقق نمیشود مگر آنکه دستورالعمل را از مجاری قانونی خاصی عبور دهند، که خود بر پیچیدگی مسئله اضافه میکند.
سؤال دیگری که میتوان مطرح کرد، اثربخشی چنین تحریمهایی است. خود اوباما پیشتر بهطور ضمنی به این موضوع اشارهکرده بود و گفته بود:« ما هماکنون نیز تحریمهای قدرتمندی علیه روسیه به دلیل مداخلاتش در اوکراین وضع کردهایم.» که البته موفق نبودهاند و روسیه همچنان در شرق اوکراین فعال است؛ بنابراین اثربخشی تحریمهای جدید در تغییر مواضع و رفتارهای مسکو، محل سؤال است.
از توفیق روسیه در گرجستان، سوریه و اوکراین، تا عدم توفیق آمریکا و متحدانش در سوریه و یمن؛ از منازعات دو طرف بر سر مسئله هستهای ایران، تا مخالفت صریح آمریکا با فروش سامانههای موشکی روسیه به ایران؛ و از منازعات سیاسی عادی تا اتهامات با دلیل و بیدلیل سایبری دو طرف؛ روابط روسیه و آمریکا، دو قدرت بزرگ نظامی و سیاسی دنیای امروز، چندان حال خوشی ندارد. بارها مقامات دو کشور برای یکدیگر خطونشان کشیدهاند. عقربهها در حال درنوردیدن پنجشنبه موعود آمریکا برای اعلام اقدامات متقابل اوباما هستند. باید منتظر ماند و دید که آیا امروز در تاریخ ماندگار خواهد شد، یا بار دیگر تنها صدای طبل توخالی است که بر گوش میرسد.
