تحلیل کوتاه/ مفهوم جنگ سایبری در نیروی دریایی آمریکا

علیرغم استفاده فراوان از مفهوم جنگ سایبری به‌وسیله نیروهای نظامی آمریکا، هنوز تعریف دقیقی از آن‌ برای اینکه دقیقاً چه حمله‌ای در چه سطحی و با چه میزان تخریبی، مصداق «اقدام جنگی» محسوب می‌شود وجود ندارد. در سال 2016، توماس اتکین، دستیار وزیر آمریکا در امور امنیت جهانی و دفاع داخلی، به کمیته سرویس‌های نیروهای مسلح مجلس نمایندگان گفت که ما همچنان در حال کار کردن روی تعریف جنگ سایبری هستیم.
سیاستمداران آمریکایی به دنبال این هستند که قانونی را برای پیشگیری جنگ سایبری در حوزه بین‌الملل به تصویب برسانند. آن‌ها معتقدند باید قانونی را مانند کنوانسیون ژنو، در حوزه سایبر، به تصویب رساند. در نتیجه نبود تعریف جامع و مانع، سبب می‌شود تنظیم و تصویب چنین قانونی با مشکل دچار شود. از سوی دیگر نبود تعریف دقیق، موجب می‌شود تا دولت‌ها یا حتی سازمان‌ها و شرکت‌ها نیز در تشخیص اینکه چه حمله‌ای داخل در عنوان جنگ سایبری است، دچار مشکل شوند؛ بنابراین نمی‌توانند به‌درستی پاسخ مناسب را فراهم کنند. در اجلاس جنگ سایبری ناتو در سال 2014، گفته شد جنگ سایبری، یعنی راه‌اندازی و هدایت عملیات نظامی با اصول اطلاعاتی و ایجاد اختلال، تخریب و به دست آوردن اطلاعات بسیار درباره دشمن و حفظ اطلاعات خودی. در اجلاس یادشده، درباره تعریف جنگ سایبری و اینکه کدام‌یک از تهدیدات سایبری، شکل‌دهنده جنگ سایبری هستند تا بتوان محتوای مناسب با آن را در موارد شروع یک حمله، مشخص کرد، صحبت شد.
جنگ سایبری در بستر ارتباطات اینترنتی صورت می‌گیرد، اما جنگ الکترونیک، می‌تواند عام‌تر باشد و شامل جنگ در بستر کلیه ارتباطات الکترونیک ‌شود. در حقیقت جنگ سایبری، شامل فلج کردن سامانه‌ها، زیرساخت‌ها و شبکه‌های دشمن از طریق سامانه‌های اطلاعاتی و اینترنت می‌شود.
در سند راهبردی مرکز تعالی سایبری نیروی زمینی آمریکا، میان سه مفهوم عملیات فضای سایبری، جنگ سیگنال و جنگ الکترونیک تفکیک شده است. نیروی زمینی آمریکا به دنبال این است که جنگ الکترونیک و سایبری را با یکدیگر تلفیق کند. تا مدتی قبل، این نیرو تنها نیروی مسلح آمریکا بود که واحد مجزا برای عملیات آفندی و پدافندی سایبری نداشت.
با تحقیق در برخی اسناد سایبری نیروهای نظامی آمریکا می‌توان به این نکته مهم پی برد که آن‌ها قصد دارند مفهومی را به نام «جنگ سایبری الکترونیک» به کار بگیرند. این مفهوم به معنای استفاده از انرژی الکترومغناطیس برای کنترل حوزه‌ای است که از طیف الکترومغناطیس و الکترونیک برای تبادل داده‌ها از طریق سامانه‌های شبکه‌ای و زیرساخت‌های فیزیکی، استفاده می‌کنند. این نوع جنگ نیز به سه دسته آفندی، پدافندی و پشتیبانی تقسیم می‌شود. برای مثال در سال 2007، اسراییل از فناوری هکینگ آمریکا برای انهدام پهپاد سوری استفاده کرد. در این زمینه مثالی زیبا به‌وسیله برخی ارائه شده است. جنگ الکترونیک مانند سلاحی است که شلیک می‌کند؛ گلوله این سلاح ممکن است یک بدافزار باشد که به شبکه دشمن اصابت می‌کند.
جنگ سایبری الکترونیک آفندی یعنی به‌کارگیری انرژی الکترومغناطیس برای حمله به طیف الکترومغناطیس دشمن و تجهیزات الکترونیکی آن، با قصد تخریب و اختلال در توانایی دشمن به‌منظور استفاده از اطلاعات.
یکی دیگر از نکاتی که ما را به فهم درست عملیات سایبری نیروهای نظامی آمریکا رهنمون می‌کند، بحث شنود الکترونیک یا جاسوسی سیگنال است. این کار، جزئی از عملیات گردآوری اطلاعات محسوب می‌شود. وبگاه رسمی نیروی زمینی آمریکا در جولای 2016 از قول استفان فوگارتی، فرمانده ستاد مشترک فرماندهی سایبری آمریکا، نوشت: «بیشتر مدافعان سایبری، از بخش سیگنال می‌آیند، بیشتر مهاجمان سایبری نیز از بخش اطلاعات نظامی وارد می‌شوند.» وی افزود جنگ الکترونیک، به‌طور جدایی‌ناپذیری با سایبر مرتبط است. نیروی زمینی اولین نیروی نظامی آمریکا محسوب می‌شود که جنگ الکترونیک را با سایبر، تلفیق کرده است. وی همچنین اظهار داشت سایبر، قدرتمندترین طرح نیروی زمینی آمریکا است که سلاح آن، شبکه است و بدون اشراف اطلاعاتی، نیروهای مسلح نمی‌توانند در میدان جنگ، مانور دهند.
ژنرال جان هایتن، فرمانده فضایی نیروی هوایی، در سمپوزیوم انجمن کلاغ‌های پیر - که اول سپتامبر 2016، در واشنگتن، برگزار شد - به بررسی این موضوع پرداخت. وی عنوان کرد: «ما در پی این نیستیم که مأموریت فضای سایبری را با مأموریت جنگ الکترونیک، ادغام کنیم؛ چرا که فضای سایبری، اصلا یک مأموریت نیست. ما به‌دنبال همگام‌سازی نبرد الکترونیک، با حوزه فضای سایبری و هم‌چنین سایر زمینه‌های مرتبط هستیم.» جان هایتن بر این باور است که علاوه بر انبار مهمات برای عملیات دفاعی و تهاجمی، باید از بازوی نیروهای اطلاعاتی با محوریت طیف الکترومغناطیسی نیز استفاده شود.
این فرماندهی نظامی، درباره همکاری سایبری و نبرد الکترونیک، این‌چنین اظهارنظر کرد: «تأثیری که ما به‌دنبال پدید آوردن آن هستیم، این است که هرگاه یک فرمانده، یا سرباز را دربرابر خطر ]جنگ [قرار می‌دهیم، انتظار داریم؛ او ازنظر اطلاعاتی، کاملا برتری داشته باشد. به‌منظور اجرای مأموریت‌هایی که در هوا، یا فضای مجازی، انجام می‌شود؛ یکی از ابزارهای لازم برای نیروها، بهره‌گیری از جنگ الکترونیک، به‌منظور دستیابی به اثرگذاری مناسب است.»
یکی دیگر از اسنادی که در آن، بحث استفاده از جنگ سایبری و الکترونیک، مطرح است، راهبرد سایبری ناوگان نیروی دریایی آمریکا است. در این سند، تأکیدات بسیاری بر استفاده از توان آفند سایبری شده است. هدف از به‌کارگیری آفند سایبری در این سند، می‌تواند موارد زیر باشد:
•    استفاده از عملیات، درون شبکه‌های اینترنتی علیه شبکه‌های دشمن و از کار انداختن آن‌ها
•    کاهش سطح نفوذها و حملات سایبری به شبکه‌ها با استفاده از عملیات نظارت و شناسایی
•    ترکیب سایبر در جنگ الکترونیک، سیگنال به‌عنوان جنگ هیبریدی
•    استفاده از بستر سایبر برای گسترش اثرات جنگی
ولی مهم‌ترین نکته‌ای که از این سند برداشت می‌شود، همان مفهوم جنگ الکترونیک سایبری است که پیش از این توضیح داده شد.