اهمیت بررسی دقیق دلیل تغییر مفهوم شبکه ملی اطلاعات

به گزارش کارگروه بین الملل سایبربان؛ طی سال‌های گذشته، با موضوعی مواجه بودیم تحت عنوان اینترنت ملی یا اینترنت بومی یا شاید بتوانم آن را شبکه ملی اطلاعات نیز نامید.  با بررسی مشکلات فضای سایبری در کشور، ما متوجه می‌شویم که تقریباً تمام مشکلات موجود در کشور، به نحوی به این شبکه ملی اطلاعات گره می‌خورند.

در این رابطه طی گفتگویی با جانشین قرارگاه پدافند سایبری کشور از ایشان سوال شد چه چیزی سبب شد که شبکه ملی اطلاعات، از آن هدف بلند و بزرگی که برایش تبیین شده بود، عقب بیفتد؟

مهندس محمد رضا فرجی پور در پاسخ به این سؤال اظهار داشت:

 باید گفت که شبکه ملی اطلاعات، از ابتدای پیدایش، دارای یک مفهوم بود که بعد از مدتی، این مفهوم دچار دگردیسی و تغییر شد. حتی اگر الآن به مصوبات شورای عالی فضای مجازی هم نگاه کنید، متوجه می‌شوید که این مفهوم دگردیسی شده مطرح شد و موردتوجه قرار گرفته است. در ابتدا؛ شبکه ملی اطلاعات، کل فضای مجازی کشور را در برمی‌گرفت. درواقع مدنظر بود که فضای مجازی در کشور ما، به‌عنوان یک شبکه بومی و ملی اطلاعات، تعریف شود و کنترل، نظارت و همه‌چیز دیگر آن، در اختیار خود ما قرار بگیرد. بعدها به دلایل نامعلومی، شبکه ملی اطلاعات، به‌عنوان زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور معرفی شد که به عقیده بنده، باید به دنبال دلیلی برای این موضوع گشت.

وی در ادامه افزود:

اگر دقیق‌تر نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که این دو، مفاهیمی جدا از یکدیگر هستند و مفهوم اول، دامنه بسیار وسیع‌تر و گسترده‌تری نسبت به مفهوم دوم دارد. این موضوع باید موردبررسی دقیق و کارشناسی قرار بگیرد که چرا همچنین چرخشی، در مفهوم روی‌داده است.

جانشین قرارگاه پدافند سایبری کشور خاطر نشان کرد:

البته گمان بنده بر این است مسئولین اجرایی کشور، به این نتیجه رسیده‌اند که مفهوم اول در مورد شبکه ملی اطلاعات، بسیار بزرگ و دور از دسترس است و تحقق آن، بسیار زمان‌بر خواهد بود. همین موضوع، سبب شد تا مفهوم اول، به زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور، تقلیل پیدا کند. در حال حاضر نیز دیدگاه‌های مختلفی در کشور، در مورد شبکه ملی اطلاعات وجود دارد. عده‌ای در وزارت ارتباطات بر این باورند که شبکه ملی اطلاعات، به‌صورت کامل محقق شده است. از سوی دیگر، عده‌ای بیان می‌کنند که تنها چند فاز از این شبکه عظیم راه‌اندازی شده است و هنوز تا راه‌اندازی کامل، گام‌های دیگری باقی مانده است.

وی در ادامه افزود:

نکته دیگری که باید به آن اشاره کنم، این است که به اعتقاد بنده، عنوان اینترنت ملی، عنوان درستی برای استفاده نیست. بنده معتقدم که اساساً، اینترنت عنوانی نیست که بتوان آن را ملی کرد. اینترنت، به معنی شبکه‌های به هم متصل است و نمی‌توان هیچ‌وقت، آن را ملی کرد. اگر بخواهیم از واژه ملی برای اینترنت استفاده کنیم، باید بگوییم اینترانت ملی. اینترنت، شبکه‌ای جهانی است که تنها بخشی از آن در کشور ما قرار دارد و ما در حال استفاده از آن هستیم. البته ممکن است در برخی کشورهای دیگر جهان نیز از مفهوم اینترنت ملی استفاده شود، ما باید گفت که آن هم اینترنت ملی نیست و منظور آن کشورها، همان اینترانت ملی است. در تعریف شبکه ملی اطلاعات نیز گفته شده است که این شبکه، زیرساخت شبکه ارتباطی کشور است که بر پایه پروتکل اینترنت بنا شده است.

مهندس فرجی پور در ادامه تشریح کرد:

بنده بر این باور هستم که موضوع شبکه ملی اطلاعات، هنوز محقق نشده است چون هنوز بخش‌های مختلفی که در آن تعریف‌شده است، قابل اجرایی شدن نیست. دریکی از تعاریف شبکه ملی اطلاعات آمده است که این شبکه، باید مستقل باشد، اما بر اساس شواهد موجود، اینترانت ما همچین شرایطی ندارد و بنابراین نمی‌توان گفت که این شبکه، در کشور محقق شده است. چنانچه شما به مصوبه جلسه پانزدهم شورای عالی فضای مجازی نگاه کنید که به گمانم در خردادماه سال 92 انجام شد، هم شبکه ملی اطلاعات تعریف شد و هم ویژگی‌های آن در ذیل این تعاریف آمد. شما چنانچه همان ویژگی‌ها را بررسی کرده و به چالش بکشید، متوجه می‌شوید که این ویژگی‌ها، همچنان محقق نشده‌اند.

وی در پایان گفت:

چیزی که الآن به‌عنوان شبکه ملی اطلاعات یاد می‌شود، در اصل یک اتصال و یک ارتباط است که البته برخی مسئولان وزارت ارتباطات هم به این موضوع اذعان دارند؛ اما این همه ماجرا نیست و در شبکه ملی اطلاعات، مفاهیمی نظیر خدمات و محتوا و کاربر نیز تعریف شده است که باید دستیابی به آن‌ها محقق شود. در مورد همان اتصال و ارتباط ایجاد شده نیز باید اعتراف کرد که فیبر نوری این ارتباطات، توسط ما کشیده شده، اما سوئیچ‌های استفاده‌شده دراین‌ارتباط، از منابع خارجی تأمین می‌شود. این سوئیچ‌ها، سوئیچ‌های لایه سوم هستند و ویژگی‌های بخصوصی دارند. این سوئیچ‌ها و سایر ادوات مورداستفاده، هر چند وقت یک‌بار نیاز به این دارند که به‌روزرسانی شده و اعتبارنامه آن‌ها تمدید شود. همین موضوع، به معنای وابستگی است. البته باید تمهیداتی در این زمینه اندیشیده شود که حتی همین وابستگی‌ها نیز حذف شود و این شبکه، یک شبکه بومی شود. بر اساس آماری که بنده در اختیار دارم، بیش از 60 درصد تجهیزاتی که اینترنت را به داخل کشور ما می‌آورند، محصولات آمریکایی بوده و 40 درصد مابقی نیز چینی هستند.