ارتقای صنعت نفت و گاز با استفاده از هوش مصنوعی
به گزارش واحد فناوری اطلاعات سایبربان؛ رومئو کینزلر (Romeo Kienzler)، مدیر ارشد اطلاعات پروژه IBM Watson می‌گوید: «با استفاده از هوش مصنوعی می‌توان رایانه‌ها را قادر کرد تا تقریباً هر فرآیندی که با تخصص انسان انجام می‌شود را انجام دهند. می‌توان با آموزش اطلاعات قدیمی به سامانه IBM Watson، زمین‌شناسی نفت را شتاب بخشید. می‌توان از این سامانه برای استخراج نفت در قطر و حتی در مناطق وسیع‌تری استفاده کرد. این سامانه می‌تواند حجمی از اطلاعات را که یک مهندس در طول عمر خود نمی‌تواند مطالعه کند، در چند ثانیه مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد.»
او که برای شرکت در یک رویداد به مرکز تحقیقات کامپیوتری دانشگاه حمد بن خلیفه قطر رفته بود، گفت: «هر آن چیزی که تخصص انسان در انجام آن دخیل باشد، افزودن علوم شناختی به‌احتمال‌زیاد خواهد توانست شتاب فرآیند آن را بالا ببرد، زیرا امکان از دست رفتن اطلاعات از بین می‌رود و خطای انسانی کاهش پیدا خواهد کرد.»
به گفته این متخصص اطلاعات، می‌توان از IBM Watson برای بهبود امنیت سایبری نیز استفاده کرد. او در این زمینه گفت: «سامانه می‌تواند رفتار عادی شبکه را یاد بگیرد؛ و هنگامی‌که رفتار غیرعادی در شبکه مشاهده کرد، مثلاً استفاده بیش‌ازحد از شبکه وجود داشت، آن را گزارش کند.»
او همچنین اضافه کرد: «در حال حاضر از دو محصول ما نظیر سامانه تحقیقات ژنومیک و سامانه تحقیقات آنکولوژی و سرطان، برای بخش سلامت نیز استفاده می‌شود. ما اطلاعات علائم حیاتی را با اطلاعات حاصل از بررسی DNA فرد بررسی می‌کنیم و با تحقیقات روز دنیا انطباق می‌دهیم. در حال حاضر دنیای پزشکی در حال گذار از روش‌های درمانی تهاجمی همچون شیمی‌درمانی به روش‌های مبتنی بر اطلاعات است. این، نیازمند تحلیل حجم بالایی از داده‌هاست که پزشکان به‌تنهایی از پس آن بر‌نمی‌آیند؛ بنابراین سامانه می‌تواند روش‌های درمانی را به پزشکان پیشنهاد کند و حتی میزان موفقیت این روش‌ها را با استفاده از داده‌های تاریخی مورد ارزیابی قرار دهد.»
البته او تأکید کرد: «این سامانه به‌خودی‌خود هوشمند نیست و نمی‌تواند تولید دانش کند؛ بلکه تنها می‌تواند حجم عظیمی از داده‌ها را موردمطالعه قرار دهد و با استفاده از دانش موجود، دانشی را که برای انسان قابل‌دستیابی نیست به طریقی که برای انسان قابل‌استفاده باشد ترجمه کند. تکنولوژی کلیدی در این زمینه فهم زبان طبیعی است.»
او در انتها گفت: «میزان دقت هوش مصنوعی، به میزان اطلاعاتی است که با استفاده از آن آموزش داده می‌شود. داده‌ها، نفت و گاز دنیای جدید هستند و شرکت‌های بزرگی همچون گوگل و فیسبوک در حال جمع‌آوری این اطلاعات هستند تا هوش مصنوعی خود را دقیق‌تر کنند. تنها چالش برای ساخت سامانه‌های هوش مصنوعی که از انسان دقیق‌تر باشد، حجم اطلاعاتی است که برای آموزش سامانه‌ها استفاده می‌شود.»
تحلیل نهایی:
توجه به این نکته، لازم و ضروری است که بزرگ‌ترین منابع گازی دنیا، به‌طور اشتراکی بین ایران و قطر قرار دارد. با توجه به برداشت چند برابری قطر از این منابع مشترک و تلاش جمهوری اسلامی ایران در افزایش برداشت خود، دعوت قطر از کینزلر، می‌تواند بیانگر سرمایه‌گذاری قطر در هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین برای افزایش بیش‌ازپیش سهم خود در برداشت از این مخازن باشد. لذا نیاز به افزایش توجه مسئولان برای تشکیل کارگروه‌هایی متشکل از متخصصان داخلی حوزه فناوری رایانه و صنعت نفت و گاز برای ایجاد شرایط و زیرساخت‌های استفاده از این فناوری در کشور بیش از گذشته احساس می‌شود.
از طرفی نباید فراموش کرد، هرچند حضور تجهیزات پیشرفته و زیرساخت‌های سطح بالای فناوری اطلاعات، در صنایع مهم و حساسی نظیر نفت، گاز و پتروشیمی، تأثیر بسزایی در افزایش بهره‌وری و تولیدات کم‌هزینه‌تر خواهد داشت، اما این حضور، بایدها و نبایدهایی را نیز با خود به همراه دارد. ورود این تجهیزات، درصورتی‌که از مبادی رسمی و قانونی خود عبور نکنند و فاکتورهای امنیتی و پدافندی لازم در مورد آن‌ها در نظر گرفته نشود، نه‌تنها سبب افزایش بهره‌وری در این صنعت نخواهد شد، بلکه سرمایه‌های ملی کشور را به‌راحتی بر باد خواهد داد. لذا توجه به دو نکته ضروری است.
اولین نکته، ضرورت بومی‌سازی فناوری مذکور در این عرصه تا حد ممکن است. حمایت مسئولین امر، از صنایع پایه فناوری اطلاعات و شرکت‌های دانش‌بنیان و توجه و سرمایه‌گذاری هر چه بیشتر و بهتر در عرصه بومی‌سازی، راهگشا خواهد بود. دومین موضوع، ضرورت رعایت نکات امنیتی و پدافندی، در تجهیزاتی است که امکان بومی‌سازی آن وجود ندارد و ناگزیر به واردات آن‌ها، به داخل کشور هستیم. بررسی محصولات این‌چنینی پیش از ورود به کشور و انجام برخی بازبینی‌های امنیتی، می‌تواند تا حد زیادی، از بروز حوادثی نظیر واقعه استاکس نت و بروز خسارت‌های مادی و معنوی به کشور جلوگیری کند؛ موضوعی که قطعاً تاکنون موردتوجه مقامات مسئول در کشور بوده است و پس‌ازاین نیز خواهد بود.
