آینده روابط روسیه و آمریکا؛ امنیت سایبری و مبارزه با تروریسم

به گزارش کارگروه بین الملل سایبربان ، اندیشکده شورای امور بین‌الملل فدراسیون روسیه (ریاک)، مقاله‌ای را به‌قلم اولِگ شکیروف، کارشناس مسائل سیاسی و بین‌المللی منتشر کرده است. این مقاله به‌طور مفصل درباره مختصات بین‌المللی، منطقه‌ای و دوجانبه حاکم بر آینده روابط فدراسیون روسیه و ایالات‌متحده آمریکا نوشته‌شده است. بخش سوم این مقاله درباره امنیت سایبری و پس‌ازآن مسئله مبارزه با تروریسم است.
شکیروف درباره امنیت سایبری می‌نویسد:

روسیه و ایالات‌متحده آمریکا از اواسط دهه 1990 بحث امنیت اطلاعات یا امنیت سایبری را آغاز کردند. درنتیجه این موضوع به ابتکار و پیشنهاد روسیه از سال 1998 و از اواسط دهه 2000 در دستور کار مجمع عمومی سازمان ملل متحد قرار گرفت. سازمان ملل متحد در حال انجام مذاکرات بین‌المللی درباره ویژگی‌های فعالیت دولت‌ها در فضای مجازی درزمینهٔ امنیت است. هم روسیه و هم ایالات‌متحده آمریکا مشارکت فعالی در این روند داشته‌اند و نتیجه مثبت آن‌هم ارائه 3 گزارش از گروه‌های دولتی متخصص (کارشناس) بود. از این میان گزارش سال 2015 با یک لیست توصیه‌شده از هنجارهای مربوط به رفتار مسئولانه دولت‌ها در فضای مجازی قابل‌توجه است. بااین‌حال روند مذاکرات درباره فضای سایبری با رویه بین‌الملل همگام نیست.

حملات سایبری در محیط بی‌قانون

وی ادامه می‌دهد: حملات سایبری در سال 2010 با حمله استاکس نت علیه برنامه هسته‌ای ایران آغاز شد. در طول یک دهه گذشته تعداد کشورهایی که از حملات سایبری علیه یکدیگر استفاده می‌کنند فقط افزایش‌یافته است و هیچ ابزار بین‌المللی مؤثری برای مقابله با این موارد هنوز ظاهرنشده است. اقدامات مربوط به این حملات سایبری در سطح سیاسی تنها به اتهامات مکرر و علنی (در درجه اول ایالات‌متحده آمریکا و شرکای آن)، تشکیل شبه ائتلاف با دیدگاه‌های مختلف در مورد حاکمیت بین‌المللی فضای مجازی و روند اصلاح مجدد دستورالعمل‌های سایبری در سازمان ملل، محدود بوده است. در دهه آینده، احتمالاً اختلافات سیاسی به‌صورت قابل‌توجهی مانع پیشرفت مذاکرات امنیتی فضای مجازی در سطح بین‌المللی خواهد شد. در همان زمان تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر سیاست جهانی نیز افزایش خواهد یافت. در این شرایط روسیه نیز علاقه‌مند به توسعه روند مذاکره و جلوگیری ازهم‌گسیختگی آن، همچنین حفظ نقش تأثیرگذار خود خواهد بود.
کارشناس روس تأکید می‌کند: به‌طورکلی مسیر چندجانبه‌ با گفت‌وگوی دوجانبه روسیه و ایالات‌متحده آمریکا درباره امنیتِ اطلاعات، ارتباط ناگسستنی دارد. طی چند سال گذشته مسکو پیشنهاد کرده است تا درباره جلوگیری از وقوع حوادث سایبری، در درجه اول حملات سایبری مربوط به مسائل نظامی بحث کند. افزون بر آن، مقابله با جرائم اینترنتی، گفت‌وگوهای موردی درباره امنیت زیرساخت‌های مهم می‌تواند برای ادامه و تکمیل فرایند امنیت سایبری در قالب دوجانبه، بسیار امیدوارکننده و مؤثر باشد.
به نظر نویسنده، چالش‌های زیادی در این مسیر وجود دارد که در درجه اول مسئله بی‌اعتمادی به‌ویژه از جانب آمریکایی‌ها، این روند را بسیار پیچیده‌تر کرده است. آخرین تلاش‌های کارشناسان دو طرف برای بررسی این مسائل طی سال 2018 در ژنو صورت گرفت که در آخرین لحظات با دستورالعمل واشنگتن خنثی شد. موارد دیگری مانند بی‌اعتمادی به تعدادی از شرکت‌های روسیه مانند کاسپرسکی است که محصولات آن برای استفاده در سازمان‌های دولتی ایالات‌متحده آمریکا ممنوع شده است.
به گزارش تسنیم، کاسپرسکی یک شرکت چندملیتی درزمینهٔ امنیت رایانه با تولید محصولاتی مانند آنتی‌ویروس است، مقر این شرکت در مسکو قرار دارد و نمایندگی‌های در کشورهای مختلف اروپا، چین، ژاپن و کره جنوبی فعالیت دارند. در اکتبر سال 2017، خبرگزاری‌های آمریکایی مانند واشنگتن‌پست، نیویورک تایمز و وال‌استریت ژورنال، مطالبی را منتشر کردند که بر اساس ادعاهای آن‌ها، کارمندان شرکت کاسپرسکی به پرونده‌های طبقه‌بندی‌شده‌ آژانس امنیت ملی آمریکا دسترسی داشتند.

مبارزه با تروریسم نتوانست به مبنایی برای مشارکت مسکو-واشنگتن تبدیل شود

شکیروف در خصوص مبارزه با تروریسم می‌نویسد: در سال 2001، ولادیمیر پوتین اولین رهبر در جهان بود پس از حملات 11 سپتامبر با جورج دبلیو بوش تماس گرفت. در سال 2015 نیز رئیس‌جمهور روسیه طی سخنرانی خود در سازمان ملل متحد، از همه کشورها خواست تا یک ائتلاف بین‌المللی ضد تروریستی تشکیل دهند. بااین‌حال نه طول جنگ آمریکا علیه تروریسم در سال 2000 و نه در طول مبارزه با داعش، مبارزه با تروریسم نتوانست به مبنایی برای مشارکت مسکو و واشنگتن تبدیل شود.
وی اضافه می‌کند: در دوران ریاست جمهوری ترامپ، مبارزه با تروریسم از معدود زمینه‌هایی بود که طرفین می‌توانستند باهم تعامل بیشتری داشته باشند. بااین‌حال، بر اساس تجربه‌های گذشته بسیار دور از ذهن است که مسئله ضدتروریسم به زمینه‌ای مشترک برای همکاری روسیه و ایالات‌متحده آمریکا تبدیل شود، اما سهم آن را برای تأمین اعتماد بین دولت‌ها را نمی‌توان دست‌کم گرفت.