معرفی مستند هک بزرگ (THE GREAT HACK)
سایبر در خدمت سیاست
مستند سینمایی «هک بزرگ-The Great Hack» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی کریم عامر و جیحان نجیم در 113دقیقه، نخستین بار اوایل سال 2019 میلادی در جشنواره Sundance Film رونمایی شد. این سومین همکاری پیایی این دو مستندساز با یکدیگر است. مدتی پس از رونمایی این فیلم، شبکه نتفلیکس برای پخش عمومی آن انتخاب شد. این مستند بر افشای اقدامات کمبریج آنالیتیکا در انتخابات ایالات متحده و مبارزات انتخاباتی برگزیت در سال 2016 تمرکز دارد. «هک بزرگ» بیش از آنکه بخواهد سراغ یک افشاگری سیاسی برود، به تقابل دو مسئله مهم دنیای امروز اشاره دارد؛ یکی سیطره رسانه‌ها بر افکار و اندیشه‌های جامعه امروز و دیگری، قرار گرفتن رسانه‌ها در اختیار سیاستمدارانی که از دستبرد به حریم خصوصی مردم هیچ پرهیزی ندارند. هنگام تماشای مستند هک بزرگ، نام‌های کمبریج آنالیتیکا و فیس‌بوک بسیار تکرار می‌شوند.
نقطه تمرکز این مستند سیاسی، در خصوص رسوایی افشای اطلاعات کاربران توسط فیس‌بوک است. اقدامی که باعث شد اطلاعات میلیون‌ها کاربر این شبکه اجتماعی به شیوه‌ای نامناسب در اختیار شرکت مشاوره سیاسی«کمبریج آنالیتیکا» قرار بگیرد. اما این شرکت انگلیسی که مهم‌ترین و پرتکرار‌ترین کلیدواژه فیلم نیز هست، از کجا سر درآورده و چه نقشی در این رسوایی سیاسی، رسانه‌ای داشته است؟
«کمبریج آنالیتیکا» یک شرکت داده‌کاوی و تحلیل محتوا است که به فعالان سیاسی مشاوره می‌دهد. این شرکت، فعالیتش را در سال 2013 زیرنظر گروه اس‌سی‌ال آغاز و در سال 2018، با انتشار خبر رسوایی داده‌های فیس‌بوک، فعالیت خود را تعطیل کرد. الکساندر کیس مدیرعامل «کمبریج آنالیتیکا» در خصوص گستردگی سطح اقدامات مشاوره‌ای اشاره کرده که فقط در سال 2014 در 44 رقابت سیاسی در آمریکا شرکت داشته است. این کمپانی در سال 2015 خدمات تجزیه و تحلیل داده‌ها را برای تدکروز، یکی از نامزدهای جمهوری‌خواهان انجام داد و برای سال 2016 و در کازار انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا در کنار دونالد ترامپ، مشاوره پژوهشی می‌داد. این شرکت همچنین در انتخابات همه‌پرسی عضویت انگلستان در اتحادیه اروپا نقش موثری داشته است. اگرچه برخی از دانشمندان علوم سیاسی ادعاهای مدیران کمبریج آنالیتیکا درباره اثر بخشی روش‌های هدف‌گذاری رای دهندگان را زیر سوال می‌برند اما، نقش این شرکت در کارزارهای انتخابات 2016 در دو کشور انگلستان و امریکا بسیار بحث برانگیز شده است.
«بریتانی کایزر» شخصیت محوری این مستند، سال‌ها در «کمبریج آنالیتیکا» کار کرده است. او در سال‌های اخیر نسبت به فعالیت‌ها و ارتباطات کارفرمایش دست به افشاگری زده است. کایزر که در دورهای قبل انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در کمپین انتخاباتی باراک اوباما حضور داشت، طی همکاری خود با کمبریج آنالیتیکا در کمپین‌های تد کروز و دونالد ترامپ فعالیتش را آغاز کرد. کاری که او و شرکتش باید انجام می‌دادند این بود که ذهنیت عوام را دستاویزی برای انتخابات ریاست جمهوری قرار دهند. ایده اصلی کار اینگونه بود که ابتدا اطلاعات موجود در شبکه‌های اجتماعی کاربران دریافت شود و بعد از بازسازی اطلاعات مصرفی، روی آرای آنها تأثیر بگذارند.
شخصیت دیگری که در مستند هک بزرگ می‌بینیم، یک محقق رسانه‌ای اهل آمریکا به اسم «دیوید کارول» است؛ او کارزاری حقوقی را در انگلستان راه‌اندازی کرده تا کمبریج آنالیتیکا را مجبور کند گزارش اطلاعاتی در مورد او را فاش کند. یکی دیگر از شخصیت‌هایی که در طول مستند با او آشنا می‌شویم کارول کادوالادر است. او شخصی است که گزارش تحقیقی را در روزنامه گاردین منتشر کرده است. کادوالادر در پی این است که مشخص کند «آیا در جامعه‌ای که توسط شبکه‌های اجتماعی مدیریت می‌شود، می‌توان انتخاباتی عادلانه و آزاد برگزار کرد؟». کارول کادوالادر برای نخستین‌بار در مارس سال ۲۰۱۸ به همراه دیگر منابع رسانه‌ای اعلام کردند که اطلاعات بیش از ۵۰ میلیون کاربر فیس‌بوک به شرکت کمبریج آنالیتیکا فروخته شده است. گفته می‌شد که این اطلاعات ابتدا از ۲۷۰ هزار کاربر داوطلب استخراج شد اما، API فیس‌بوک به اپلیکیشن مخصوص این تحقیقات اجازه داد تا اطلاعات دوستان این کاربران را نیز استخراج کند.
آنچه مسلم است، رسوایی کمبریج آنالیتیکا اولین بحران تاریخ فیس‌بوک نیست و آخرینش نیز نخواهد بود اما، همانطور که «دیوید کارول» در مستند هک بزرگ می‌گوید، کاربران شبکه‌های اجتماعی در حال تکمیل اقیانوسی از اطلاعات هستند و ردپای دیجیتال آنها، کالایی اساسی برای یک صنعت سه تریلیون دلاری است.
