آیا چین در هوش مصنوعی از آمریکا پیشی گرفته است؟ (بخش اول)

به گزارش واحد فناوری اطلاعات سایبربان؛ سورن چوئرتفگر (Sören Schwertfeger)، به تازگی تحقیقات خود در زمینه‌ی روبات‌ها را در آلمان به پایان رساند و با وجود اینکه بسیاری از همکاران وی فکر می‌کردند برای ادامه‌ی فعالیت‌های خود به اروپا یا دره‌ی سیلیکون آمریکا می‌رود، به چین سفر کرد.
چوئرتفگر گفت: «شما نمی‌توانید آزمایشگاهی، مشابه ساختمان تحقیقاتی من، در محلی به غیر از چین راه‌اندازی کنید.»
بسیاری از تحلیلگران معتقدند کشور چین که تا چند سال گذشته تنها تماشاگر دستاوردهای غرب در زمینه‌ی تراشه‌های رایانه‌ای و هوش مصنوعی بود، خود به یکی از مدعیان این بسترها تبدیل شده و تنها یک قدم با آمریکا فاصله دارد. این افراد فکر می‌کنند تعادل قدرت فناوری بین چین و آمریکا به زودی تغییر خواهد کرد.
بلندپروازی محققان چینی باعث شده است آن‌ها به ایده‌های علمی-تخیلی بسیاری برای یک دولت استبدادی دست پیدا کنند. این پژوهشگران قصد دارند از فناوری هوش مصنوعی برای پیش‌بینی جرایم، قرض دادن پول، ردیابی مردم از طریق مشاهده‌ی آن‌ها از طریق دوربین‌های مداربسته‌ی سراسر کشور، کاهش ترافیک، ساخت موشک‌های هدایت شونده‌ی خودمختار و سانسور اینترنت استفاده کنند.
پکن با سرمایه‌گذاری مبالغ بسیاری بالایی در هوش مصنوعی از تحقیقات آن حمایت می‌کند. در حال حاضر میلیاردها دلار در این زمینه هزینه کرده و به زودی چند میلیارد دلار دیگر در آزمایشگاه‌ها، دانشگاه‌ها، استارتاپ‌ها و دیگر مراکز تحقیقاتی سرمایه‌گذاری خواهد شد.
علاوه بر سازمان‌های دولتی، شرکت‌های خصوصی چین نیز به صورت گسترده‌ای فعالیت در هوش مصنوعی را آغاز کرده‌اند. با وجود این مرز بین مراکز خصوصی و دولتی در بعضی مواقع از بین می‌رود. به عنوان نمونه شرکت بایدو¹ (Baido) در سال 2017، شروع به همکاری با یک آزمایشگاه دولتی کرده است که روی روبات‌های ارتشی این کشور تحقیق می‌کنند.
با وجود این که دونالد ترامپ به تازگی دستور کاهش بودجه‌ی پیشنهادی سازمان‌های دولتی ( که به صورت سنتی هر سال حمایت می‌شدند) را در زمینه‌ی هوش مصنوعی تحقیق می‌کنند صادر کرد، چین در حال افزایش بودجه‌ی خود در زمینه‌ی یاد شده است.
جمیز لوییز (James Lewis)، عضو ارشد مطالعات استراتژیک و بین‌المللی² آمریکا گفت: «یک رقابت در نسل جدید محاسبات شکل گرفته است. با این تفاوت که چین به این مسئله به عنوان یک مسابقه فکر می‌کند اما آمریکا نه.»
چوئرتفگر توضیح داد آن کمک مالی که وی در چین دریافت کرد، شش برابر بیشتر است از اندازه‌ای که می‌توانست از آمریکا یا اروپا دریافت کند. این موضوع باعث شد وی بتواند یک آزمایشگاه کامل هوش مصنوعی راه‌اندازی کند و یک دستیار، کارشناس فنی و گروهی از دانشجویان دکترا را به کار بگیرد.
چوئرتفگر گفت: «تقریباً غیرممکن است که یک استادیار بتواند هزینه‌ی هنگفت یاد شده را دریافت کند. بودجه‌ی تحقیقاتی در آمریکا و اروپا در حال کاهش است؛ اما مطمئناً چین در حال افزایش آن است.»
آزمایشگاه چوئرتفگر به عنوان بخشی از دانشگاه فناوری شانگهای (ShanghaiTech University) عمل کرده و روی خودکارسازی روبات‌ها و مسیریابی و اجتناب از برخورد، بدون دخالت انسان‌ها تحقیق می‌کند. این پژوهش‌ها بر پایه‌ی روبات‌های چرخ‌دار، پهپادها و حسگرهای مختلفی انجام می‌شود تا آن‌ها قابلیت پیدا کردن اشیا یا به طور خاص مردم (در زمان عملیات‌های جستجو و نجات) را به دست آورند.
محققان ادعا می‌کنند بیشتر هوش‌های مصنوعی چینی دارای اهدافی صلح‌آمیز هستند؛ اما از خاصیت‌هایی بهره می‌برند که زنگ خطر سامانه‌های دفاعی آمریکا را به صدا در آورده است. وزارت دفاع متوجه شد، پول‌های چین به سمت شرکت‌های هوش مصنوعی آمریکایی سرازیر شده‌اند و از این منابع برای ساخت سلاح‌های جدید استفاده می‌شود.
تشخیص میزان بودجه‌ای که چین روی توسعه‌ی فناوری‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند بسیار سخت است؛ زیرا مقامات این کشور به صورت واضح در رابطه با آن صحبت نمی‌کنند؛ اما کارشناسان معتقدند این هزینه بسیار قابل‌توجه است. بسیاری از ایالت‌ها و شهرهای این کشور میلیاردها دلار روی توسعه‌ی صنعت روباتیک سرمایه‌گذاری کرده‌اند که بخشی از آن به تحقیقات هوش مصنوعی اختصاص دارد. به عنوان مثال می‌توان به شهر شیانگتان (Xiangtan) واقع در استان هونان (Hunan) چین اشاره کرد که 2 میلیارد دلار در زمینه‌های یاد شده هزینه کرده است. همچنین در شهر سوژو (Suzhou) شرکت‌های فعال در زمینه‌ی هوش مصنوعی برای راه‌اندازی بازاری محلی 800 هزار دلار وام دریافت می‌کنند. این مبلغ برای شرکت‌های واقع در شنژن (Shenzhen)، یک‌میلیون دلار است.
دو تحلیلگری که خواهان فاش نشدن نام خود هستند توضیح دادند، چین در حال ایجاد یک جنبش هماهنگ در سراسر کشور است و با وجود این که میزان سرمایه‌گذاری مشخص نیست؛ اما به نظر می‌رسد چندین میلیارد دلار به این کار اختصاص داده شده است.
با وجود افزایش توجه چین به فناوری‌های یاد شده، ترامپ در طرح پیشنهادی خود، بودجه بنیاد ملی علوم (National Science Foundation’s) در سامانه‌های اطلاعاتی را ده درصد (معادل 175 میلیون دلار) کاهش داد. همچنین می‌توان به کاهش بودجه در دیگر زمینه‌های پژوهشی و توسعه اشاره کرد؛ در مقابل درخواست افزایش هزینه‌ی تحقیقات دفاعی و برخی ابررایانه‌ها افزایش صادر شد. با وجود این بودجه‌ی شرکت‌های خصوصی مانند گوگل و فیس‌بوک افزایش می‌یابد.
سوبارو کامبهاوپاتی (Subbarao Kambhampati)، مدیر انجمن پیشرفت هوش مصنوعی (Association for the Advancement of Artificial intelligence) گفت: «دولت قبلی خود را برای آینده‌ای با هوش مصنوعی آماده می‌کرد. آن‌ها در رابطه با افزایش پژوهش‌های بنیادی در این زمینه صحبت می‌کردند؛ اما به نظر می‌رسد با توجه به شرایط فعلی این مسئله تحت تأثیر قرار گرفته است.»

___________________________________

1- شرکت بایدو چین، در چند ده زمینه‌ی مختلف فعالیت می‌کند و به عنوان گوگل چین و یکی از پیشگامان هوش مصنوعی در بسترهایی مانند تشخیص گفتار شناخته می‌شود.
2- Center for Strategic and International Studies